ا

توسعه کشاورزی براساس ازدیاد حاصلخیزی خاک ایجاد سیستم عملی تغذیه مناسب گیاهان و تطبیق علمی کودها و سموم امکان پذیر است. درتقویت حاصلخیزی زمین های زراعی غیر از کودهای شیمیایی عوامل بیولوژیک هم بسیار مؤثر می باشند یکی از مشکلات کشاورزان، تنظیم پایه های بیولوژیکی ازدیاد حاصلخیزی خاک ها است. موادشیمیایی، کودها، و سموم اهمیت زیادی در ازدیاد محصول کشاورزی و تقویت حاصلخیزی خاک ها دارند ولی باعث آلودگی محیط زیست هم خواهند شد که پیامدهای بسیار مضری را در بردارند. تطبیق علمی شیوه های بیولوژیکی هم باعث ازدیاد محصولات کشاورزی شده و هم درجه حاصلخیزی زمین های زیرکشت را بالا می برد. تیم پالیز کشت تلاش دارد تا در این نوشتار در رابطه با قارچ مایکوریزا Mycorrhiza با شما عزیزان صحبت کند ابتدا بایستی بدانید قارچ مایکوریزا چیست و به چه نحو سبب بهبود شرایط خاک می گردد. لازم به ذکر است که پالیز کشت بستر هایی را برای کشاورزان و باغداران و گلخانه داران آماده کرده است که می توانند جایگزین مناسبی برای کوکوپیت، پیت ماس، ورمی کمپوست و ... شوند. این بستر ها می توانند سبب افزایش میکروارگانیسم های مفید خاک توسط قارچ های مایکوریزا شوند و بهبود خواص فیزیکی و شیمیایی خاک را به ارمغان آورند. کاهش بیماری های خاکزی نیز از دیگر مواردی ست که با استفاده از بستر کشت پالیز کشت به آن دست خواهید یافت. بستر های پالیز کشت سبب می شود تا قارج های مایکوریزا در خاک فعال گردند. استفاده از عوامل بیولوژیک در تولید محصولات کشاورزی نقش مهمی را در راستای اهداف کشاورزی پایدار بازی می کند. بهینه سازی استفاده از منابع بیولوژیک به منظور کاستن از نهاده های برون مزرعه ای در عین اینکه باروری و تولید را در گیاهان زراعی حفظ می کند باعث ثبات بیشتر در اکوسیستم نیز خواهد شد. چرا که در این صورت است که تنوع سیستم افزایش می یابد. یکی از راه های استفاده از منابع بیولوژیک ایجاد رابطه با میکروارگانیسم های خاک است. عواملی که حلقه مهمی در چرخه مواد در سطح کره زمین می باشند و منبع مهمی برای تولید پایدار کشاورزی هستند. از جمله این میکروارگانیسم ها می توان به قارچ هایی اشاره کرد که یک جزء غالب در جمعیت میکروبی خاک بوده و با ریشه گیاهان زندگی همزیستی تشکیل داده و سیستم مایکوریزایی را بوجود می آورند. یک سیستم مایکوریزایی از سه جزء قارچ، خاک و گیاه میزبان تشکیل شده است که این سه جز بر یکدیگر اثر گذاشته و با هم روابط متقابل دارند. در این همزیستی قارچ، قند، اسیدهای آمینه، ویتامین، و برخی دیگر از مواد آلی را از میزبان دریافت کرده در مقابل مواد غذایی معدنی را از خاک جذب و در اختیار گیاه قرار می دهد و پیوندی مهم در تبادل مواد مغذی بین گیاه و خاک عمل می کنند.

در مورد اینکه قارچ مایکوریزا چیست می توان بیان کرد که قارچ مایکوریزا در واقع نوعی کود زیستی به شمار می آید. انواع قارچ مایکوریزا Mycorrhiza شبیه قارچ های روی خاک نمی باشند. این قارچ ها با نفوذ به ریشه های گیاهان باعث القای رشد طولی ریشه خواهند شد. انواع قارچ مایکوریزا از با اهمیت ترین میکروارگانیسم های موجود در اغلب خاک های تخریب نشده می باشند، به طوری که بر طبق برخی تخمین های موجود حدود هفتاد درصد از زیست توده Biomass جامعه میکروبی خاک ها را ریشه این قارچ ها تشکیل می دهد. تمامی گیاهان به نحوی در ارتباط با رابطه همزیستی مایکوریزا می باشند. نظر به اینکه گیاهان اولین تولیدکنندگان در هر اکوسیستمی هستند، لذا می توان گفت که همه موجودات زنده و تمامی اکوسیستم ها از باکتری ها گرفته تا انسان و از خاک های مرطوب تا صحراهای خشک به نوعی وابسته به روابط همزیستی مایکوریزایی خواهند بود. به عبارت دیگر همزیستی مایکوریزا یکی از کاربردی ترین و گسترده ترین رابطه همزیستی موجود در کره زمین است. یکی از مهم ترین اثرات قارچ های مایکوریزا، افزایش عملکرد گیاهان زراعی خصوصا در خاک هایی با حاصلخیزی پائین است. قارچ مایکوریزا یکی از انـواع کود های زیستی بـوده کـه از طریق رابطه همزیستی با ریشه گیاهان موجب افزایش کارآیی جـذب عناصر غذای پرمصرف و حتی کم مصرف توسط گیاهان می شوند. همچنین از طریـق افـزایش جذب آب، افـزایش مقاومت در برابر تنش های زنده (عوامل بیماریزا) و غیر زنده (خشکی، شوری و ...) سبب بهبود رشـد، نمو و عملکرد گیاهان میزبان در سیستم های کشاورزی پایدار می شوند. این قارچ ها مستقیما کربن گیاهی را بـه صورت مواد آلی به خاک منتقل می کنند و ایـن مـواد نقـش قطعی برای تشکیل خاک دارند، زیرا باعث چسبیدن ذرات خاک بـه هم شده و بنابراین بطـور غیر مستقیم نیـز در تشکیل خاکدانه ها تأثیر دارند. این قارچ ها نقش مهمی در کارکرد پایدار اکوسیستم ها، به ویژه اکوسیستم های کشاورزی، ایفا می کنند. یکی از مهمترین نقش های قارچ مایکوریزا در همه اکوسیستم ها حفظ ساختمان خاک است. آنها از طریق حفظ، بهبود پایداری و تشکیل خاکدانه ها نقش مهمی در ثبات خاک دارند. همچنین ممکن است قارچ های مایکوریزا جـزء اصلی ذخیره کربن آلی خاک باشند. تخمین زده می شود که در اکوسیستم های طبیعی، گیاهان همزیست با قارچ مایکوریزا احتمالا حدود بیست درصد از کربن تثبیت شـده فتوسنتزی را بـه این طریق مصرف می کنند. با وجود کارکردهای مفید، ممکن اسـت در کشاورزی پرنهاده نقش های طبیعی موجودات مایکوریزوسفری بـه حاشیه رفتـه باشند، زیرا جوامع میکروبی در سیستم های کشاورزی پرنهاده در اثر شخم، مصرف بالای کودهای غیر آلی، علـف کش هـا و آفت کش هـا تغییـر کرده اند. اختلاف عمده ای که در سیستم های کشاورزی پرنهاده و کم نهـاده از نظـر همزیستی مایکوریزایی وجـود دارد ناشـی از مصرف نهاده ها، به ویژه فـسفر است. کودهـای فسفره به عنوان ممانعت کننده ارتباط همزیستی و تولید اسپور بوسیله قارچ های مایکوریزا شناخته شده اند و به همین جهت تعداد اسپور در خاک مزارع کم نهاده بیشتر گزارش شده است. رشـد هیف خـارجی قارچ به داخل خاک با ایجاد یک ساختمان اسکلتی ذرات خاک را به هم متصل می کند و منجر به تشکیل خاکدانه های کوچک می شود این اثر همراه بـا نگهداری خاکدانه های کوچک بوسیله هیف های قـارچ بـرای تشکیل خاکدانه های بزرگ، اثرات مستقیم قارچ های مایکوریزا در حفظ ساختمان خاک هستند. عملیات شـخم باعـث تخریب فیزیکی هیف قارچ شده و اختلاط خاک نیز ممکن است اثر منفی بر کلنی سازی مایکوریزا در ریشه گیاهان داشته باشد، اگرچه قارچ های غیر مایکوریزایی نیز ممکن است تحت تأثیر قرارگیرند.

واژه مایکوریزا Mycorrhiza (قارچ-ریشه) بیانگر ساختمان ‌هایی است که در نتیجه همراهی و همزیستی بین ریشه گیاهان ایجاد می‌شود. همزیستی مایکوریزایی از رایج ‌ترین و سابقه‌ دار ترین روابط همزیستی در سلسله گیاهان است که در اکثر اکوسیستم‌ ها وجود دارد به‌طوری که اکثر گیاهان (بیش از نود درصد گونه‌های گیاهان آوندی) لااقل یکی از تیپ ‌های مایکوریزا Mycorrhiza را دارا می باشند. قارچ‌ های میکوریزایی به دو دسته کلی اکتومایکوریزا و اندومایکوریزا تقسیم بندی شده اند. قارچ ‌های اکتومایکوریزا به درون سلول‌های ریشه وارد نمی ‌شوند و به همین دلیل حالت مایکوریزایی شان، بیرونی خوانده می‌شود و شکلی از همزیستی است که در آن یک شبکه پیچیده هیف بین اپیدرم ریشه و سلول‌های پوست تشکیل شده و به داخل خاک گسترش پیدا می ‌کند. بیش از پنج هزار گونه قارچ در تشکیل مایکوریزای بیرونی با حدود دو هزار گونه از گیاهان (اکثرا از انواع درختان جنگلی سوزنی برگ و پهن برگ) دخالت دارند. گروهی از قارچ‌ های مایکوریزایی که با گیاهان زراعی همزیستی دارند با نام اندومایکوریزا مشخص می ‌شوند. این نوع نامگذاری برای مایکوریزای درونی، به دلیل نفوذ قارچ به داخل سلول‌ های پوست ریشه می ‌باشد. در این گروه، میسلیوم قارچ در بین و داخل سلول‌ های گیاه میزبان رشد می‌کند. بخش قابل توجهی از این قارچ‌ ها تحت عنوان مایکوریزای وزیکولار آرباسکولار یا VAM دسته بندی می ‌شوند و با تعداد بسیاری از گیاهان زراعی و باغی رابطه همزیستی دارند. تیم سئو محتوا تولید محتوا تخصصی ترین مقالات کشاورزی را انجام خواهد داد. هنگامی که از همزیستی سخن به میان می آید یعنی همزیستی بین دو یا چند گونه وجود دارد، همیشه نوع تعامل یکسانی نداریم. عوامل مختلفی بین افراد رخ می دهد و آن را برای زندگی ضروری می کند. همه موارد همزیستی مجبور به ترک گونه های منتفع نیستند. نوع همزیستی که در آن یک گونه آسیب می بیند در حالی که گونه دیگر از آن سود می برد. همچنین فعل و انفعالاتی وجود دارد که در آن گونه ای هیچ نوع فایده ای را کسب نمی کند و از دست نمی دهد، در حالی که گونه دیگر از آن چیزی کسب می کند. بسته به هزینه ها و مزایای گونه های درگیر در تعاملات، این انواع همزیستی وجود دارد. می توان گفت که همزیستی یک رابطه نزدیک همزیستی در سطح اکولوژیکی بین دو فرد از گونه های مختلف است. این افراد اکوسیستم مشترکی دارند و بنابراین در تماس مستقیم هستند. هر دو گونه یا از مزایای رابطه ای که بین یکی و دیگری برقرار است برخوردارند. ارگانیسم های درگیر در این نوع رابطه همزیست نامیده می شوند. مبنای نامگذاری اولیه قارچ ‌های مایکوریزای وزیکولار آرباسکولار به علت تولید اندام‌ های قارچی خاص به شکل بوته کوچک (آرباسکول) و نیز محفظه یا کیسه انباشته از مواد ذخیره (وزیکول) درون ریشه گیاهان میزبان است. آرباسکول‌ ها عموما در سلول‌ های بخش درونی پوست ریشه تشکیل می‌شوند. بدین نحو که هیف قارچ پس از نفوذ به داخل سلول، با ایجاد مداوم انشعابات دو شاخه ‌ای که به ‌تدریج نازک ‌تر و ظریف ‌تر می ‌شوند، در مجموع ساختاری مشابه یک درختچه کوچک بوجود می ‌آورد که به دلیل سطح تماس بسیار گسترده با سلول میزبان، قادر به تبادل مواد غذایی بین قارچ و گیاه میزبان است. وزیکول ها عموما و در بیشتر اوقات، در نتیجه تورم سلول ‌های میانی یا انتهایی هیف قارچی، در بین یا در داخل سلول‌ های پوست ریشه تشکیل می‌ شوند و به نظر می آید که دارای مورفولوژی مشابهی در بین تمام میزبان ‌ها باشند، به‌ نحوی که وزیکول‌ ها عموما گرد، بیضی شکل و گاهی دارای اشکال غیرمنظم هستند. وزیکول‌ ها در واقع اندام ذخیره‌ ای قارچ هستند که در آن ها مقادیر زیادی از قطرات چربی ذخیره می ‌گردد. در صورت نیاز قارچ، این ذخایر در مراحل بعدی رشد می ‌تواند مورد استفاده قرار گیرد. همچنین وزیکول‌ها توانایی رویش و آلوده سازی جدید گیاه را نیز دارا هستند. قارچ ‌های VAM از نظر مورفولوژی اسپورها و اطلاعات ژنتیکی به هفت جنس تقسیم بندی می‌شوند که در بین آنها جنس Glomus دارای بیشترین تعداد گونه در تمام خاک‌ های جهان می‌باشند.

بررسی ها نشان داده است که استفاده از قارچ های مایکوریزا سرعت رشد گیاه را افزایش داده و بر تخصیص و انتقال مواد بین ریشه و ساقه اثر می گذارد، به طوری که با جذب بیشتر عناصر غذایی و انتقال آن ها، افزایش وزن خشک اندام های هوایی را موجب می شوند. این افزایش عملکرد ممکن است به دلیل افزایش سطح جذب ریشه ها باشد، که از طریق میسلیوم قارچ در خاک و برای دسترسی گیاهان زراعی به حجم بیشتری از خاک باشد، همچنین باعث افزایش مقاومت به تنش خشکی در گیاهان، و نیز باعث بهبود رشد گیاهان در خاک های فشرده می شود، از این رو می تواند با نتظیم ساختار خاک، خاک های فشرده را بهبود ببخشد. قارچ مایکوریزا Mycorrhiza با جذب فسفر و سایر عناصر متحرک مثل مس و روی در ذرت، سویا و سورگوم سبب افزایش رشد این گیاهان می شود. برخی از عملیات زراعی از قبیل مصرف بی رویه کودهای شیمیایی، قارچ کش ها و آفت کش ها اثر منفی بر حیات و گسترش این قارچ ها دارند. به همین دلیل می توان گفت که اکثر سیستم های کشاورزی فشرده از مزایای این همزیستی محروم اند. از آنجا که روش های مکانیکی کارآمد و مقرون به صرفه نیست، استفاده از روش های بیولوژیکی برای کاهش فشردگی خاک، که ضمن سازگاری با محیط زیست از لحاظ اقتصادی هم مفید می باشد، منجر به ایجاد یک سیستم کشاورزی پایدار می شود. طبق مفهوم کشاورزی پایدار، کشاورزی زمانی پایدار است که از لحاظ فنی امکان پذیر، از نظر اقتصادی موجه، از نظر سیاسی مناسب، از جنبه مدیریتی اجرا شدنی، از دیدگاه اجتماعی پذیرفتنی و به لحاظ محیطی سازگار باشد. که این پایداری به طور اعم سه بعد اقتصادی، زیست محیطی و اجتماعی را در بر می گیرد. در کشاورزی پایدار، حداکثر کردن، یک هدف مطلق نیست بلکه هدف حداکثر کردن ستانده ها و حداقل نمودن نهاده ها است. این راهبرد با نقش پایداری یعنی کاهش یا حذف استفاده از فراورده های شیمیایی به ویژه کودها و سموم و همچنین کاهش تخریب منابع آب و خاک ارتباط نزدیکی دارد. معمولا در کارهای عملی به منظور دستیابی به پایداری، ستانده های مطلوب حداکثر و در مقابل ستانده های نامطلوب و استفاده از نهاده های تجدید ناپذیر و کمیاب و مضر حداقل می شود. در مورد مایکوریزا می توان بیان کرد که همچنین این قارچ ها با توجه به قابلیت جذب عناصری که سبب مسمومیت خاک و بالا بردن EC خاک و جلوگیری از جذب آنها و عناصر دیگر می شود، کمک زیادی می کنند. تنوع در توانایی انتقال فسفر و راندمان همزیستی از ویژگی دیگر این قارچ ها به شمار می آید. میسلیوم قارچ مایکوریزا اهمیت حیاتی برای رشد گیاه دارد مثلا می توان به صفات مفیدی همچون تجزیه مواد آلی، انتقال مواد غذایی به گیاه میزبان خود، تشکیل دانه بندی خاک و سرکوب پاتوژن نام برد. این قارچ می تواند در تنظیم آب و اکتساب مواد مغذی توسط گیاه میزبان کمک کند.

مایکوریزا می تواند برای میزبان خود بسیار مثمر ثمر و سود آور باشد. قارچ مایکوریزا سود میزبان خود را عمدتا از طریق افزایش جذب یون های نسبتا بی حرکت فسفات فراهم می کند. این موضوع به دلیل نفوذ میسلیوم قارچ به ناحیه ای فراتر از منطقه تخلیه فسفات خاک است. در مقابل قارچ، کربن را از گیاه میزبان دریافت می کند از مزایایی دیگری که به میزبان می رسد عبارت اند از: افزایش مقاومت محصول به تغذیه حشرات، بهبود مقاومت به خشکی، افزایش مقاومت در برابر عوامل بیماری زا در خاک، تحمل افزایش شوری و فلزات سنگین و افزایش جذب عناصر پرمصرف دیگری به غیر از فسفر. اگرچه این قارچ ها مزایای زیادی برای گیاه به همراه دارد ولی در مواردی می تواند سبب کاهش رشد گیاهان شوند. بررسی تأثیر همزیستی با قارچ مایکوریزا بر شاخص های رشد و عملکرد ریزغده در گیاهچه های سیب‌زمینی نشان داد که همزیستی قارچ مایکوریزا بر تمامی شاخص های رشد و عملکرد ریزغده تاثیر مثبت دارد. همچنین در مطالعه اثر قارچ مایکوریزا بر عملکرد و اجزای عملکرد ارقام ذرت دانه ای مشخص گردید که استفاده از قارچ مایکوریزا سبب افزایش ارتفاع گیاهان شده است. اساسا ارتفاع گیاه علاوه بر وابسته بودن به شرایط ژنتیکی، به عوامل محیطی نیز وابسته است. با توجه به آنکه ارتفاع گیاه تا حدی تحت تاثیر شرایط محیطی است، احتمالا این قارچ از طریق افزایش سطح تماس ریشه ای با محیط اطراف خود سبب بالا رفتن جذب آب و عناصر غذایی توسط ریشه شده و در نهایت منجر به افزایش رشد رویشی در گیاه می شود. همچنین مطالعات نشان داده است که تلقیح گیاه نعناع با قارچ میکوریزا به طور قابل ملاحظه ای میزان اسانس را افزایش داد. همزیستی قارچ مایکوریزا با ریشه گیاه نعناع از طریق افزایش جذب آب و عناصر پرمصرف در بهبود میزان اسانس مؤثر بوده است. در بررسی مشابهی که به همین منظور بر روی شوید و زیره انجام گرفته بود، ملاحظه شد که کاربرد مایکوریزا به طور قابل توجهی میزان اسانس این گیاهان را در مقایسه با گیاهان تلقیح نشده با مایکوریزا بهبود بخشید. پالیز کشت توانسته است انواع بستر بیولوژیک را برای شما آماه کند تا بهترین نتایج را به هنگام استفاده از آن ها بدست آورید. جذب بهتر عناصر و مواد مغذی در خاک توسط باکتری های فعال و رشد سریع محصولات را می توانید با خرید بستر کشت پالیز برای خود به همراه بیاورید.

برقراری رابطه همزیستی بین قارچ‌ های VAM (مایکوریزای وزیکولار آرباسکولار) و گیاه میزبان و متعاقب آن کامل شدن سیکل زندگی این قارچ‌ ها با رویش اندام‌ های فعال قارچی (اسپور، هیف و قطعات ریشه‌ای آلوده به قارچ) در خاک آغاز می‌گردد. اسپورهای درشت با داشتن دیواره‌های ضخیم که حاوی هزاران هسته هستند، باعث پایداری طولانی مدت این قارچ ‌ها در خاک شده و عامل گسترش آنها از طریق باد و آب می‌باشند. قارچ ‌های VAM به شرایط مختلف محیطی و اقلیمی سازگار بوده و در بیشتر مناطق بجز شرایط غرقابی یافت می‌ شوند. جمعیت این قارچ ‌ها در طول فصل رشد در سیستم‌های زراعی متغیر است. از میان عوامل مؤثر در جمعیت آنها می‌توان به PH و رطوبت خاک و پوشش گیاهی محل اشاره کرد. قارچ‌ های مایکوریزای وزیکولار آرباسکولار نسبت به دمای خاک واکنش‌های متفاوتی نشان می ‌دهند. شرایط خشک و افزایش طول روز به فعالیت بیشتر آنها منتهی می‌شود. قارچ‌ های مایکوریزا از نظر میزان آلودگی و درجه تأثیر بر گیاه میزبان دارای تفاوت های چشمگیری هستند به‌طوری که تأثیر هر دو عامل بر گیاه میزبان تابعی از روابط بین گیاه میزبان، قارچ و فاکتورهای خاک نظیر دما، PHو میکروارگانیسم ‌های آن است. از این رو قبل از گزینش گونه مناسب قارچ VAM (مایکوریزای وزیکولار آرباسکولار) جهت مصرف در کشاورزی، درک این مطلب ضروری است که بدانیم در شرایط متفاوت محیطی، چگونه این قارچ ‌ها بر گیاهان زراعی تأثیر گذاشته و چه عواملی جمعیت آنها را در اکوسیستم‌های زراعی کنترل می‌کنند. قارچ‌های VAM در تأمین عناصر غذایی گیاه میزبان، سلامتی و مقاومت آن به بیماری‌ ها در یک سیستم کشاورزی پایدار، نقش بسزایی دارند. یکی از مهم‌ترین آثار قارچ ‌های مایکوریزا Mycorrhiza، بهبود عملکرد کمی و کیفی گیاهان زراعی به ‌ویژه در شرایط حاصلخیزی ضعیف خاک ها است، بویژه در آن اراضی که فسفر محلول در خاک آنها کم بوده یا در اثر خشکی ضریب پخشیدگی عنصر فسفر بسیار کاهش یافته باشد. این افزایش عملکرد ممکن است به دلیل افزایش سطح جذب ریشه ها از طریق نفوذ میسلیوم قارچ در خاک و برای دسترسی گیاه زراعی به حجم بیشتری از خاک باشد. در چنین شرایطی جذب عناصر غذایی پر مصرف به‌ ویژه فسفر و برخی عناصر ریزمغذی نظیر مس، روی و منگنز و نیز مقاومت به تنش‌ های محیطی افزایش می‌یابد. همچنین در بسیاری از تحقیقات انجام گرفته در سیستم های کشاورزی پایدار، اهمیت و تأثیر همزیستی میکوریزایی بر افزایش جذب آب، تولید هورمون ‌های گیاهی، افزایش مقاومت گیاه نسبت به عوامل بیماری زا، تأثیر بر روی دانه بندی خاک، کاهش آسیب‌ های ریشه ای در هنگام جابجایی نشاء ها و تشدید فعالیت‌های مفید بیولوژیکی در خاک از طریق تأثیر مثبت بر روی برخی میکروارگانیسم‌ های خاکزی، مورد تأیید و تأکید قرار گرفته است. قارچ ‌های مایکوریزایی به برخی عملیات کشاورزی حساس می‌باشند و به همین علت می‌توانند شاخص مهمی در تعیین عدم مدیریت و تعادل زیستی در اکوسیستم‌ های زراعی باشند. از میان عملیات زراعی می‌ توان به شخم مکرر و مصرف بیش از حد انواع کود شیمیایی، قارچ‌ کش‌ ها و آفت ‌کش ‌ها در یک سیستم کشاورزی متداول اشاره کرد که دارای تأثیرات منفی قابل ملاحظه بر حیات و گسترش قارچ ‌های مایکوریزایی هستند.

مایکوریزا Mycorrhiza ﺍﺯ ﺩﻭ ﮐﻠﻤﻪ (Myco) ﺑﻪ ﻣﻌﻨﯽ ﻗﺎﺭﭺ ﻭ (Rhiza) ﺑﻪ ﻣﻌﻨﯽ ﺭﯾﺸﻪ ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ. ﻣاﯿﮑﻮﺭﯾﺰﺍ ﻧﺸﺎﻥ ﺩﻫﻨﺪﻩ ﻣﺸﺎﺭﮐﺖ ﺩﺭ ﻫﻤﺰﯾﺴﺘﯽ ﺑﯿﻦ ﻗﺎﺭﭺ ﻭ ﺭﯾﺸﻪ ﮔﯿﺎﻩ ﻣﯿﺰﺑﺎﻥ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ. ﺩﺭ ﺍﯾﻦ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﻗﺎﺭﭺ ﭘﻮﺷﺶ ﮔﺴﺘﺮﺩﻩ ﺍﯼ ﺍﺯ ﺭﺷﺘﻪ ﻫﺎﯼ ﻧﺦ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺑﻪ ﻫﻢ ﺗﺎﺑﯿﺪﻩ ﺑﻪ ﻧﺎﻡ ﻣﯿﺴﯿﻠﯿﻮﻡ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺍﻃﺮﺍﻑ ﺭﯾﺸﻪ ﮔﯿﺎﻩ ﻣﯿﺰﺑﺎﻥ ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻣﯽ ﺩﻫﺪ ﺩﺭ ﺍﯾﻦ ﻫﻤﺰﯾﺴﺘﯽ ﻗﺎﺭﭺ ﻗﻨﺪ، ﺍﺳﯿﺪ ﻫﺎﯼ ﺁﻣﯿﻨﻪ ، ﻭﯾﺘﺎﻣﯿﻦ ﻫﺎ ﻭ ﺑﺮﺧﯽ ﻣﻮﺍﺩ ﺁﻟﯽ ﺩﯾﮕﺮ ﺭﺍ ﺍﺯ ﻣﯿﺰﺑﺎﻥ ﺩﺭﯾﺎﻓﺖ ﻭ ﺩﺭ ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻣﻮﺍﺩ ﻣﻌﺪﻧﯽ ﻭ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺍﺯ ﺳﺎﯾﺮ ﻣﻮﺍﺩ ﻓﺴﻔﺎﺕ ﺧﺎﮎ ﺭﺍ ﺟﺬﺏ ﻭ ﺩﺭ ﺍﺧﺘﯿﺎﺭ ﮔﯿﺎﻩ ﻗﺮﺍﺭ ﻣﯽ ﺩﻫﺪ. ﺍﮐﺜﺮ ﮔﯿﺎﻫﺎﻥ ﻗﺎﺩﺭ ﺑﻪ ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺳﯿﺴﺘﻢ مایکوریزایی ﻫﺴﺘﻨﺪ ﺑﻄﻮﺭ ﮐﻠﯽ ۸۳ ﺩﺭﺻﺪ ﺍﺯ ﺩﻭﻟﭙﻪ ﺍﯼ ﻫﺎ ﻭ ۷۹ ﺩﺭﺻﺪ ﺍﺯ ﺗﮏ ﻟﭙﻪ ای ها ﻗﺎﺩﺭ ﺑﻪ ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﻣاﯿﮑﻮﺭﯾﺰﺍﯾﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ. ﺗﻌﺪﺍﺩ ﻣﺤﺪﻭﺩﯼ ﺍﺯ ﮔﯿﺎﻫﺎﻥ ﺯﺭﺍﻋﯽ ﻗﺎﺩﺭ ﺑﻪ ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﻣاﯿﮑﻮﺭﯾﺰﺍﯾﯽ ﻧﯿﺴﺘﻨﺪ ﻭ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺍﯾﻦ ﮔﯿﺎﻫﺎﻥ ﺍﺯ ﺧﺎﻧﻮﺍﺩﻩ ﻫﺎﯼ (Cruciferae) ﻧﻈﯿﺮ ﺟﻨﺲ ﻫﺎﯼ (Sinpsis ، Brassica) ﻭ ﺧﺎﻧﻮﺍﺩﻩ Chenopodiaceae ﺟﻨﺲ Beta ﻭ ﺧﺎﻧﻮﺍﺩﻩ Polygonaceae ﺟﻨﺲFagopyrum می باشند. رشته های قارچی مایکوریزا (هیف ها) در خاک در سیستم های ریشه رشد می کند و در جذب مواد مغذی و آب موثر تر از ریشه ها است. بیان کردیم که بیش از ۹۵ درصد از گونه های گیاهی زمین، یک رابطه همزیستی با قارچ های مفید مایکوریزا را تشکیل می دهند و طی چند صد میلیون سال گذشته این رابطه همزیستی را ایجاد کرده اند. مایکوریزا قارچ های مفید خاک هستند که ارتباط با ریشه های گیاه دارند. هیف های مایکوریزا یا ریشه های قارچی رشد بسیار سریع تر و طولانی تری از ریشه های گیاه می توانند داشته باشند. استفاده از قارچ کش های سیستمیک و فسفر بیش از ۱۵ ppm در خاک باعث کاهش عملکرد مایکوریزا می شود. توصیه می شود حداقل یک یا دو هفته قبل از کشت مایکوریزا و چهار هفته بعد از همزیستی مایکوریزا در صورت لزوم از قارچ کش ها و یا فسفر استفاده شود. در کشت مایکوریزا به اشکال مختلفی از قبیل کنار ریشه گیاه و احاطه شده با بذر و غیره انجام می شود.

ﭘﺲ ﺍﺯ ﺁﻥ ﮐﻪ ﮐﻼﻣﯿﺪﻭﺳﭙﻮﺭ (کلامیدوسپورها Chlamydospors در هیف هایی که واجد دیواره عرضی می باشند، ممکن است یک یا چند سلول در کنار و یا دور از هم در شرایط نامساعد و یا مساعد تغییراتی از لحاظ شکل و اندازه. مثل ضخیم شدن دیواره، غلیظ شدن سیتوپلاسم و نیز پیدایش برخی از رنگدانه ها و ... بروز کند. هر یک از این سلولهای تغییر یافته را کلامیدوسپور گویند که یک واحد زایشی غیر جنسی نیز محسوب می شود)، ﺩﺭ ﻣﺤﯿﻂ ﻣﻨﺎﺳﺒﯽ ﻗﺮﺍﺭ ﮔﺮﻓﺖ ﺟﻮﺍﻧﻪ ﺯﺩﻩ ﻭ ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻣﯿﺴﯿﻠﯿﻮﻡ ﺍﻭﻟﯿﻪ ﺭﺍ ﻣﯽ ﺩﻫﺪ ﺍﺳﭙﻮﺭ قارچ های ﻫﻤﺰﯾﺴﺖ ﺑﺎ ﺭﯾﺸﻪ ﮔﯿﺎﻫﺎﻥ ﻫﻤﮕﺎﻣﯽ ﺟﻮﺍﻧﻪ ﻣﯽ ﺯﻧﻨﺪ ﮐﻪ ﺭﯾﺸﻪ ﻫﺎﯼ ﮔﯿﺎﻫﺎﻥ ﻣﯿﺰﺑﺎﻥ ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺷﺪﻩ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﺗﺮﺷﺢ ﻣﻮﺍﺩ ﺍﺯ ﺳﻄﺢ ﺭﯾﺸﻪ ﮔﯿﺎﻩ ﻣﯿﺰﺑﺎﻥ ﻣﯽ ﺗﻮﺍﻧﺪ ﺟﻮﺍﻧﻪ ﺯﻧﯽ ﺍﺳﭙﻮﺭ ﺭﺍ ﺗﺤﺮﯾﮏ ﮐﻨﺪ ﻭ ﺳﺒﺐ ﺭﺷﺪ ﺟﻬﺖ ﺩﺍﺭ ﻣﯿﺴﯿﻠﯿﻮﻡ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﺭﯾﺸﻪ ﮔﯿﺎﻫﺎﻥ ﻣﯿﺰﺑﺎﻥ ﺷﻮﺩ. ﺍﯾﻦ ﻣﻮﺍﺩ ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺩﺭ ﺳﺮﻋﺖ ﺭﺷﺪ ﻫﯿﻒ، ﻣﻨﺸﻌﺐ ﺷﺪﻥ ﺁﻥ ﻭ ﺗﺸﮑﯿﻞ ﮐﻼﻑ ﻣﯿﺴﯿﻠﯿﻮﻣﯽ ﺗﺎﺛﯿﺮ ﺩﺍﺭﻧﺪ. ﺗﺮﺷﺤﺎﺕ ﺭﯾﺸﻪ ﺍﺵ ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﻧﻮﻉ ﮔﯿﺎﻫﺎﻥ ﻣﻤﮑﻦ ﺍﺳﺖ ﻣﻮﺍﺩ ﻓﺮﺍﺭ، ﻣﻮﺍﺩ ﻗﺎﺑﻞ ﺣﻞ ﺩﺭ ﺁﺏ ﻭ ﯾﺎ ﻣﻮﺍﺩ ﻣﺘﺼﻞ ﺑﻪ ﺳﻄﺢ ﺭﯾﺸﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ. ﻫﻨﮕﺎﻣﯽ ﮐﻪ ﻟﻮﻟﻪ ﻫﯿﻒ ﮐﻨﺎﺭ ﺭﯾﺸﻪ ﮔﯿﺎﻩ ﻣﯿﺰﺑﺎﻥ ﻗﺮﺍﺭ ﻣﯽ ﮔﯿﺮﺩ ﺗﺤﺮﯾﮏ ﻣﯽ ﺷﻮﺩ ﻭ ﺑﻪ ﺳﻄﺢ ﺭﯾﺸﻪ ﮔﯿﺎﻩ ﻣﯿﺰﺑﺎﻥ ﻣﯽ ﭼﺴﺒﺪ ﻭ ﺩﺭ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﭘﺎﯾﺎﻧﯽ ﻫﯿﻒ ﺩﺭ ﺳﻄﺢ ﺭﯾﺸﻪ ﮔﯿﺎﻩ ﻣﯿﺰﺑﺎﻥ ﻧﻔﻮﺫ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ ﻭ ﻭﺍﺭﺩ سلول های ﺭﯾﺸﻪ ﻣﯽ ﺷﻮند.

قارچ های مایکوریزا می توانند با افزایش کارآیی آب مورد استفاده و جذب مواد معدنی، کاهش تنش¬های خشکی و شوری موجب بهبود رشد و نمو گیاهان شوند. به منظور بررسی تاثیر سه گونه قارچ مایکوریز آربوسکولار (Glomus intraradices، Glomus mosseae و Glomus versiforme) بر پارامترهای رشد و نمو گیاه جعفری آفریقایی، آزمایشی گلخانه ای با چهار تیمار (گیاه غیرمیکوریزی یا شاهد و گیاهان تلقیح شده با هر کدام از سه قارچ مذکور) و پنچ تکرار در قالب طرح کاملا تصادفی انجام گرفت. مقایسه میانگین ها با استفاده از آزمون چند دامنه ای دانکن در سطح احتمال ۵ درصد انجام شد. نتایج نشان داد که گیاهان تلقیح شده با قارچ میکوریزا به طور معنی داری از رشد و نمو بهتری نسبت به گیاهان غیرمایکوریزا برخوردار بوده و همزیستی بین قارچ مایکوریزا و گیاه میزبان (جعفری آفریقایی) باعث افزایش معنی دار (p ۰.۰۵) ارتفاع گیاه (تا سه برابر)، اندازه گل( ۵/۱ تا ۵/۲ برابر)، وزن تر (تا ۳ برابر)، وزن خشک (بیش از سه برابر)، درصد کلونیزاسیون، غلظت فسفر ریشه و گلدهی زودرس تر (۱۴-۱۵ روز) نسبت به شاهد در این گیاه شد. قارچ Glomus versiforme از لحاظ صفات ذکر شده، کارایی بالاتری نسبت به دو قارچ دیگر داشت. به نظر می آید درصد بالای کلونیزاسیون در این قارچ دلیل احتمالی کارایی بهتر این قارچ بوده است. بطور کلی این قارچ جذب آب و عناصر معدنی، توسط ریشه را بهبود می دهد، به نحوی که که بسیاری از گیاهان بدون داشتن چنین روابط همزیستی، قادر به ادامه حیات نیستند. مهم ترین اثرات مفید رابطه همزیستی مایکوریزایی شامل بهبود تغذیه گیاه، افزایش دسترسی به منابع آب و عناصر معدنی موجود در خاک برای گیاه میزبان، افزایش جذب عناصر معدنی کم تحرک در خاک به ویژه فسفر و عناصر کم مصرف از جمله آهن، روی، مس و منگنز، استفاده از سیستم آنزیمی فسفاتاز اسیدی و قلیایی برای تبدیل بخشی از فسفر آلی موجود در خاک به فرم قابل جذب گیاه، برقراری اثرات متقابل مثبت با میکرو ارگانیسم های حل کننده فسفات نا محول و انواع سنتز کننده مواد محرکت رشد گیاه، افزایش کارایی مصرف کودهای شیمیایی و کاهش هدر روی عناصر معدنی موجود در خاک از طریق آب شویی و روان آب های سطحی است.

در انتهای این مقاله که در مورد قارچ مایکوریزا بود به استحضار تان می رسانیم که این نوع قارچ می تواند به عنوان یکی از بهترین نمونه های کود زیستی مورد استفاده گسترده قرار گیرد. کارشناسان پالیز کشد درصدد هستند تا بتوانند به نوبه خود باری را از دوش کشاورزان و باغداران و گلخانه داران کشور بردارند و بتوانند کشاورزی پایدار را در رأس امور خود قرار دهند. عدم آسیب رسانیدن به خاک، می بایست همواره یکی از دغدغه های ما باشد. ما با معرفی بستر پالیز جهت تولید نهال، بستر بیولوژیک پالیز جهت کاشت گل های تزئینی، بستر بیولوژیک باغی پالیز جهت کاشت صیفی جات و سبزیجات غده ای، بستر تولید نشا پالیز، گل و گیاه آپارتمانی پالیز، و بستر بیولوژیک باغی جهت کوددهی درختان در باغات تلاش داریم تا بهترین نمونه های بستر تولید شده در شرکت پالیز کشت را به شما عزیزان بشناسانیم. بستر های تولید شده توسط پالیز می تواند افزایش میکروارگانیسم های مفید خاک توسط قارچ های مایکوریزا را سبب می شنود تا بهترین نتایج را برای گیاهان حاصل آورند.