اطلاعاتی جامع در مورد کود بیولوژیک یا کود زیستی

شایع ترین مواد شیمیایی شامل هیدروکربن های نفتی، هیدروکربن های آروماتیک چند هسته ای (نفتالین و بنزو)، حلال ها، آفت کش ها، سرب و دیگر فلزات سنگین هستند. نگرانی در مورد آلودگی خاک به طور عمده ناشی از خطرات بهداشتی از تماس مستقیم با خاک آلوده، بخارات ناشی از آلودگی ها و آلودگی ثانویه در منابع آب داخل و لایه های زیرین خاک است. نقشه برداری از سایت های آلوده شده خاک و تمیز کردن آنها کارهای زمان گیر و گران است که نیازمند فعالیت های زیاد زمین شناسی، هیدرولوژی، شیمی، مهارت های مدل سازی کامپیوتری، و GIS در آلودگی محیط زیست می باشد. در آمریکای شمالی و اروپای غربی میزان زمین های آلوده بیشتر شناخته شده است، زیرا بسیاری از کشورها در این زمینه دارای چارچوبی قانونی برای شناسایی و مقابله با این مشکل زیست محیطی هستند. کشورهای در حال توسعه تمایل کمتری به کنترل دارند، اگرچه بعضی از آنها تحت صنعتی شدن قرار دارند. آلودگی خاک در نتیجه فعالیت ‌های صنعتی، مواد شیمیایی ‌کشاورزی یا دفع نادرست زباله است. شایع ترین مواد شیمیایی هیدروکربن ‌های نفتی و آروماتیک، آفت‌ کش‌ ها و علف‌ کش ‌ها، سرب و دیگر فلزات سنگین هستند. هریک از این مواد می توانند با راه ‌یافتن آب ‌های زیر‌زمینی و نفوذ در خاک وارد چرخه غذایی شوند. ورود این مواد به چرخه غذایی سلامت موجودات را به خطر می ‌اندازد. با افزایش میزان صنعتی شدن این آلودگی ‌ها افزایش پیدا می کنند. استفاده بیش از حد سموم و کودهای کشاورزی، آنتی ‌بیوتیک ‌ها و هورمون‌ ها برای دام، آبیاری مزارع با فاضلاب ‌های آلوده از مهم ‌ترین آلایند ه‌های کشاورزی ‌اند. موضوع نگران‌ کننده در مصرف انواع کود و سم‌های نامرغوب تأثیر آن بر سلامت محصولات و مصرف‌ کنندگان است. همچنین خاک با تأثیری که از این مواد می ‌گیرد می‌ تواند خاصیت تولیدی خود را از دست داده و تا سالیان طولانی سلامت غذایی را تحت تأثیر قرار دهد. برای تشکیل خاک زمان طولانی و عوامل خاصی نیاز است. واکنش ‌های طبیعی برای تشکیل خاک به کندی صورت می گیرند. به طور متوسط هفتصد سال لازم است تا یک سانتی متر خاک زراعی و یا خاکی که توانایی پرورش گیاه را داشته باشد به وجود بیاید. گاهی به وجود آمدن یک سانتی متر خاک تا چهار هزار سال طول می ‌کشد. این امر به خوبی این خسارت وارده به منابع خاک و لزوم توجه به حفظ این ذخایر را نشان می‌دهد. بنابراین می توانیم خاک را یک منبع محدود و متناهی تلقی نمائیم. یکی از راه هایی که می توان در نظر داشت استفاده از انواع کود بیولوژیک یا کود زیستی ست. کود های زیستی امروزه بسیار مورد توجه قرار گرفته و توسط بسیاری از کشور ها به کشاورزان توصیه شده است.

در مورد پرسش کود بیولوژیک یا کود زیستی چیست می توان بیان کرد که این کود مفید خاکزی به منظور تولید بهینه محصول است که این هدف از طریق بهبود کیفیت خاک و رعایت بهداشت و ایمنی محیط‌ زیست، با بهره‌گیری از بیوتکنولوژی تأمین می‌ شود. تولید و کاربرد کودهای بیولوژیک یکی از فاکتور های اصلی در بیوتکنولوژی خاک و به تبع آن مدیریت تلفیقی تغذیه گیاه محسوب می‌ شود. به‌طور کلی، کود بیولوژیک، تراکم زیادی از یک یا چند نوع ارگانیسم مفید خاکزی و یا مواد متابولیک این موجودات است که با یک ماده نگهدارنده همراه است و صرفا به ‌منظور تأمین عناصر غذایی مورد نیاز گیاه، تولید و عرضه می گردد. ارزش کود بیولوژیک به دلیل سه خاصیت مهم آن است: تغذیه ای و شیمیایی (از نظر میکروارگانیسم خاک) و خواص فیزیکی و بهبود خواص بیولوژیک می باشد. درواقع کودهای بیولوژیک به مواد حاصل خیزکننده ای اطلاق می شود که حاوی تعداد کافی از یک یا چند گونه از میکروارگانیسم های مفید خاکزی هستند که ابتدا کشت و تکثیر داده می شوند و سپس به همراه نگهدارنده های خاصی به صورت مایع یا خشک و بسته بندی شده، عرضه می گردند. به این نکته ننیز دقت نمائید که هنگامی که از کود های بیولوژیک استفاده می شود، دیگر نیازی به آفت کش و سموم شیمیایی نبوده و این خود از نظر اقتصادی مقرون به صرفه خواهد بود. در استفاده از کود های شیمیایی, شاهد فرسایش خاک بودیم. اما کود های بیولوژیکی موجب فرسایش خاک نشده بلکه موجب افزایش قوام و دوام خاک می شوند. در قرن گذشته از کودهای شیمیایی به ‌طور گسترده‌ای در کشاورزی استفاده می ‌شد. کشاورزان از به ‌دست ‌آوردن عملکرد بیشتر در کشاورزی خوشحال بودند ولیکن کود های شیمیایی به‌ آهستگی با اثرات سوء خود مانند آبشویی به درون ذخایر آب و آلوده ‌سازی آن، از بین‌ بردن ارگانیسم ‌ها و حشرات دوست دار طبیعت، باعث شدند که گیاهان حساسیت بیشتری نسبت به بیماری‌ های پیدا کنند و همچنین با کاهش باروری خاک، صدمات جبران ‌ناپذیری به کل سیستم وارد کنند. تعدادی از روشنفکران و متخصصان علم کشاورزی در سراسر جهان شروع به کار بر روی گزین ه‌های جایگزین کردند و دریافتند که انواع کود بیولوژیک یا کود زیستی بدون ایجاد خسارت مرتبط با کود های شیمیایی، می ‌توانند به افزایش عملکرد کمک شایان توجهی کنند. کود های بیولوژیک موجب تقویت زمین های کشاورزی شده و افزایش حاصلخیزی خاک را به همراه دارند.

کود بیولوژیک کم هزینه و از نظر اقتصادی مقرون به صرفه است. این کود ها موجب آلودگی اکوسیستم نمی شوند و می توان به بهترین شکل ممکن آن ها را مورد استفاده قرار داد. اگر بخواهیم از بُعدی دیگر در مورد کود بیولوژیک یا کود زیستی چیست صحبت کنیم می توانیم بیان نمائیم که جمعیت زیادی از یک میکروارگانیسم خاص یا گروهی از میکروارگانیسم ‌های مفید برای افزایش بهره ‌وری خاک هستند که باعث تثبیت نیتروژن جو یا محلول ‌سازی فسفر خاک یا تحریک رشد گیاه از طریق سنتز مواد تقویت‌ کننده رشد می‌شوند. کود های زیستی مبتنی بر منبع انرژی تجدیدپذیر، مقرون ‌به ‌صرفه و سازگار با محیط‌ زیست هستند که می ‌توانند به صرفه‌ جویی در هزینه ‌های بالای مورد نیاز برای خرید کود های شیمیایی کمک کنند. کود زیستی یا کود بیولوژیک حاوی میکروارگانیسم‌ های زنده ‌ای ست که وقتی روی بذرها، سطح گیاهان یا خاک اعمال می ‌شود، ریزوسفر گیاه را اشغال می ‌کند و با افزایش تأمین یا در دسترس بودن مواد اولیه و مواد مغذی برای گیاه میزبان، رشد گیاهان و درختان را تقویت می‌کند و حاصلخیزی خاک را افزایش می ‌دهد. کودهای زیستی (مواد تلقیحی میکروبی) باعث بهبود حاصلخیزی خاک و افزایش جذب مواد مغذی و جذب آب در خاک‌ های دارای کمبود می‌ شوند، در نتیجه به استقرار بهتر گیاهان کمک خواهند نمود. انواع کود بیولوژیک یا کود زیستی همچنین مواد رشد دهنده و مواد شیمیایی ضد قارچ را ترشح می ‌کنند و همچنین جوانه ‌زنی بذر و رشد ریشه را بهبود خواهند بخشید. بنابراین، استفاده از کود بیولوژیک یا زیستی باعث غنی ‌سازی خاک خواهد شد و هزینه کمتری نسبت به کود های شیمیایی که به محیط ‌زیست آسیب می‌رسانند و منابع انرژی تجدیدناپذیر را تخلیه می‌ کنند دارد. میکروارگانیسم ‌های موجود در کود های زیستی چرخه مواد مغذی طبیعی خاک را بازیابی کرده و مواد آلی خاک را می ‌سازند. از طریق استفاده از کود های بیولوژیک، می‌ توان گیاهان سالم را پرورش داد، در حالی ‌که پایداری و سلامت خاک را نیز افزایش می‌دهد. با کاربرد کود بیولوژیک می‌ توان انتظار کاهش استفاده از کود های شیمیایی و آفت ‌کش ‌ها را داشت اما کود های بیولوژیک هنوز قادر به جایگزین شدن با آن ‌ها نیستند. از آنجاکه کود بیولوژیک چندین نقش مهم را ایفا می ‌کنند، اصطلاح علمی ترجیحی برای چنین باکتری ‌های مفیدی، ریزوباکتر های محرک رشد گیاه است. توضیحات ابتدایی با این مضمون که کود بیولوژیک یا کود زیستی چیست را خدمت شما عزیزان ارائه کردیم. با تیم پالیز کشت همراه باشید تا اطلاعاتی جامع در مورد کود بیولوژیک یا کود زیستی را در ادامه این نوشتار بدست آورید.

_ مزایای زیست محیطی فراوانی دارد. _ کود های بیولوژیک وسیله ‌ای برای افزایش قابلیت دسترسی مواد مغذی در خاک است. _ جلوگیری از ایجاد آلودگی خاک و منابع آب های سطحی و زیرزمینی ناشی از ترکیبات باقیماند کودهای شیمیایی. _ صرفه جویی اقتصادی یکی از کاربردهای مهم کودهای بیولوژیک است. جایگزین نمودن کود بیولوژیک به جای کودهای شیمیایی، مزایای اقتصادی مناسبی را برای کشاورزان و کشور به همراه دارد. _ میکروارگانیسم در طولانی مدت باعث بهبود حاصلخیزی خاک می‌شوند. کود بیولوژیک زیستگاه طبیعی خاک را حفظ می‌کند. عملکرد محصول را بیست تا سی درصد افزایش می‌دهد تا حدود سی درصد جایگزین نیتروژن شیمیایی و فسفر است و رشد گیاه را تحریک می‌کند. کود بیولوژیک همچنین می‌تواند از گیاه در برابر خشکسالی و برخی از بیماری ‌های خاکزاد محافظت کند. _ جلوگیری از توسعه بیماری های ناشی از مصرف آب و محصولات آلوده. _ انواع کود بیولوژیک یا زیستی، رشد شاخه و ریشه بسیاری از محصولات را در مقایسه با گروه‌ های شاهد افزایش می ‌دهند. این می‌ تواند در هنگام رشد بذر های جدید مهم باشد. _ حفظ و توسع باروری خاک به موازات افزایش حاصلخیزی خاک. _ از آنجاکه یک کود بیولوژیک ازنظر فنی زنده است، می ‌تواند از طریق همزیستی، با ریشه ‌های گیاه ارتباط برقرار کند. میکروارگانیسم‌های درگیر می ‌توانند مواد آلی پیچیده را به آسانی به ترکیبات ساده تبدیل کنند، به ‌طوری ‌که به راحتی توسط گیاهان جذب ‌شوند. _ کودهای بیولوژیک سازگار با محیط ‌زیست و مقرون به صرفه هستند. _ انواع کود بیولوژیک یا زیستی باعث بهبود بافت خاک و عملکرد گیاهان می‌شوند. _ انواع کود زیستی یا بیولوژیک اجازه نمی ‌دهند عوامل بیماری ‌زا شکوفا شوند.

در دهه های گذشته به سبب مصرف انواع شیمیایی اثرات زیست محیطی متعددی از جمله انواع آلودگی های آب و خاک و مشکلاتی در خصوص سلامتی انسان و دیگر موجودات زنده به وجود آمد. سیاست کشاورزی پایدار و توسعه پایدار کشاورزی، متخصصین را بر آن داشت که هر چه بیشتر از موجودات زنده در خاک در جهت تأمین نیازهای غذایی گیاه کمک بگیرد و بدین سان بود که تولید کودهای زیستی آغاز شد. نخستین کود زیستی در اواخر قرن نوزدهم مورد استفاده قرار گرفت و از آن تاریخ به بعد سایر انواع کود بیولوژیک یا کود زیستی ساخته شدند. ارگانیسم هایی که در تولید کودهای بیولوژیک مورد استفاده قرار می گیرند عموما از محیط زیست جداسازی می شوند. در شرایط آزمایشگاه در محیط های کشت مخصوص تکثیر و پرورش پیدا می کنند، آماده و مصرف می شوند. البته مصرف کود زیستی دیرینگی زیادی دارد. تولیدکنندگان محصولات برای تقویت زمین های کشاورزی، گیاه تیره ای به نام لگومینوز را کشت می کردند و بر این باور بودند که با کشت آن باروری خاک افزایش پیدا می کند. امروزه با افزایش تولید کشاورزی به جهت رفع نیازمندی های رو به رشد جمعیت در حال گسترش، نگرانی در مورد آینده تأمین غذا برای مردم مطرح گردیده است. آلودگی های آب، خاک، هوا و فرسایش خاک، مقاومت آفات به سموم و گسترش کود شیمیایی سبب گردید تا به جهت حفظ منابع به گذشته و کشت های صنعتی برگردیم. پس برای تولید محصولات سالم و پاک و در نتیجه انسان هایی سالم و با نشاط، هیچ راهی جز کشاورزی زیستی نداریم، کشاورزی زیستی و دامی. استفاده از فرآورده های گیاهی زیستی رابطه تنگاتنگ با تندرستی افراد جامعه دارد. با توجه به تقاضای روزافزون برای مصرف فرآورده های کشاورزی زیستی، که پایه و اساس آن بر مدیریت درست خاک و محیط رشد گیاه و درخت بنیان است، به گونه ای عمل می شود که در تغذیه گیاهان و درختان، تعادل بین عناصر مورد نیاز در خاک به هم نخورد و در هنگام رشد نیز، نیازی به استفاده از سموم و آفت کش ها نباشد. و در تغذیه خاک کشاورزی، به جای استفاده از کود شیمیایی ار کودهای طبیعی نظیر خاک برگ، جلبک و کودهای حیوانی و بیولوژیکی استفاده شود. در صورت نیاز به مبارزه با آفت ها نیز به جای کاربرد سموم و آفت کش های شیمیایی، از شیوه های زیستی همچون اورگانیسم های کارآ، کفشدوزک، زنبورها و باکتری ها و یا از ارقام مقاوم به آفت ها در کشت و زرع، بهره برداری می شود و در این نوع کشاورزی از دانه های اصلاح شده ژنتیکی و در معرض تابش پرتو قرار گرفته استفاده نمی شود. وسعت زمین های قابل کشت دنیا محدود است. در قرن بیستم بسیاری از این زمین های فرسوده شده، یا برای مصارفی غیر کشاورزی مورد استفاده قرار گرفته اند. تا پایان این قرن پیش بینی می شود که جمعیت جهان از هفت میلیارد نفر تجاوز کند و به همین دلیل فشار بر روی منابع خاک به منظور تولید غذا و پوشاک سریعا رو به افزایش و تصاعد خواهد بود.

برای دستیابی به غذا و پوشاک در قرن آینده ضرورت دارد که سطح باروری زمین هایی که هم اکنون برای تولید مواد غذایی به کار می روند افزایش یابد، زمین های جدید به زیر کشت بروند و زمین های فرسوده تا حداقل قبولی اصلاح شوند. عملیات مدیریت خاک در قرن بیست و یکم باید منابع خاک را نگه دارد و بهبود بخشد، سبب بهبود کیفیت منابع هوا، آب و خاک شود و همچنین نیازهای اقتصادی، اجتماعی تولیدکنندگان غذا و پوشاک را تأمین نماید. مدیریت منابع خاک شیوه ای در جهت بارور نمودن کشاورزی پایدار و در عین حال حفظ یک استاندارد قابل قبول از کیفیت محیط است. پیش بینی نحوه مدیریت خاک در قرن حاضر کار دشواری است. باوجود این منطقی به نظر می رسد که درباره فاکتورهای مهمی که ممکن است به طور مستقیم روی تصمیمات مدیریتی آینده موثر باشند اندیشید. امروزه برنامه ریزی برای توسعه کشاورزی پایدار بسان یک ضرورت جهانی مطرح می باشد. تاکنون پژوهشگران مختلف کوشیده اند در تعاریفی که ارائه نموده اند ابعاد مختلف و یکپارچه کشاورزی پایدار، همانند اکولوژیکی، اقتصادی، اجتماعی، نهادی و غیره را تبیین نمایند. یکی از مؤلفه های اساسی بعد اکولوژیکی کشاورزی پایدار، حفظ منابع طبیعی تولید و حفظ و ارتقای ظرفیت های تولیدی زیست بوم های کشاورزی است. در این خصوص، حفاظت و بهسازی مستمر حاصلخیزی خاک، جلوگیری از فرسایش و نگهداری سلامت اکولوژیکی خاک از اهمیت اساسی برخوردار بوده و مستلزم مدیریت پایدار خاک و اراضی کشاورزی است. از یک سو، محصول نهایی که به دست مصرف کننده می رسد به دور از باقیمانده های سمی و شیمیایی و ماده نگه دارنده خواهد بود. از سوی دیگر، فرآورده های خوراکی با کیفیت، که محصول انواع کود بیولوژیک یا کود زیستی است نه تنها باعث رضایت مصرف کنندگان می شود بلکه تأمین و تضمین سلامت جسمی آنان را نیز در پی دارد. اطلاعاتی جامع در مورد کود بیولوژیک یا کود زیستی را با تیم پالیز کشت دریافت خواهید کرد. در ادامه این بخش از مقاله سعی داریم تا انواع کود بیولوژیک یا کود زیستی را به شما عزیزان معرفی نمائیم. انواع کود بیولوژیک یا کود زیستی را می توان به این موارد تقسیم بندی کرد: قارچ های مایکوریزا | اکسید کننده های گوگرد (تیو باسیلوس) | تثبیت کننده های ازت | میکرو ارگانیسم های تولید کننده کمپوست | میکرو ارگانیسم های حل کننده فسفات.

جامعه کشاورزی روز به روز در حال پیش روی به سمت خشکی و شور شدن آب های کشاورزی و مواجه شدن با انواع تنش های زیستی و غیر زیستی ست. راه های مختلف غیر زیستی و شیمیایی زیادی برای مغابله با این تنش ها وجود دارد که اثرات منفی مواد شیمیایی موجود در این مواد بر محیط زیست و انسان بسیار زیاد و مخرب است.در این راستا استفاده از روش ها و کود های زیستی بسیار مؤثر و موفق بوده که یکی از این روش ها استفاده از قارچ های همزیست کننده مایکوریزا می باشد. از آنجایی که قارچ های مایکوریزی موجب افزایش توانایی گیاه میزبان در جذب عناصر معدنی از خاک و به خصوص از منابع غیر قابل دسترس آنها می شوند، لذا عقیده بر این است که این قارچ ها می توانند جایگزین خوبی برای کودهای شیمیایی مصرف شده خصوصا کود های فسفاته در اکوسیستم های مختلف باشند. به بیان ساده، مشخصه اصلی و مهم مایکوریزا این است که این ارگانیسم های سودمند و مفید به گیاه کمک می کنند تا حجم و جرم گیاهی خود را افزایش داده و مساحت جذبی خود را ارتقا دهد. در واقع شما با درک بیشتر این مسأله به مرور متوجه خواهید شد که منظور از توسعه فضای گیاهی افزایش ریشه ها و یا رشد آنها نمی باشد، بلکه این امر در اصل بسط و توسعه جرم ریشه در اثر رشد شبکه ای هیفال می باشد که تاثیری به مراتب بیشتر از تعداد و یا طول ریشه را اعمال می کند. این امر می تواند به این معنا باشد که امتداد بیش از دو فوتی اغلب ریشه های بیرونی منجر به خارج شدن آنها از ناحیه محرومیت تغذیه ای می شود تا از این طریق منابع مختلفی را در دسترس گیاه قرار داده و آن ها را به سیستم ریشه ای گیاه تحویل دهد. واژه مایکوریزا اولین بار از سوی فرانک در سال ۱۸۸۵ ارائه شد. مایکوریزا از دو کلمه قارچ و ریشه تشکیل شده است. مایکوریزا نشان دهنده مشارکت در همزیستی بین قارچ و ریشه گیاه میزبان است. در این سیستم قارچ پوشش گسترده ای از رشته های نخ مانند به هم تابیده به نام میسیلیوم را در اطراف ریشه گیاه میزبان تشکیل می دهد در این همزیستی قارچ قند، اسید های آمینه، ویتامین ها، و برخی مواد آلی دیگر را از میزبان دریافت و در مقابل معدنی و بیشتر از سایر مواد فسفات را خاک جذب و در اختیار گیاه قرار می دهد. اکثر گیاهان قادر به تشکیل سیستم میکوریزایی هستند بطور کلی هشتاد و سه درصد از دولپه ای ها و هفتاد و نه درصد از تک لپه ای ها قادر به تشکیل سیستم میکوریزایی هستند. تعداد محدودی از گیاهان زراعی قادر به تشکیل سیستم میکوریزایی نیستند و بیشتر این گیاهان از خانواده های (Cruciferae) نظیر جنس های (Sinpsis ،Brassica) و خانواده Chenopodiaceae جنس Beta و خانواده Polygonaceae جنس Fagopyrum می باشند. جنبه های زیست شناختی مایکوریزا را باید به درستی مورد بررسی قرار داد. مایکوریزا بر اساس وضعیت قرار گرفتن میسیلیوم های آنها روی ریشه گیاهان میزبان به دو گروه کلی تقسیم می شوند که تیم تخصصی پالیز کشت برای شما تشریح خواهند نمود.

مایکوریزای بیرونی (Eetomycorrhizae): این نوع مایکوریزا ها بیشتر در اکوسیستم های جنگلی که دارای مخلوطی از درختان پهن برگ و سوزنی برگ هستند مشاهده می گردند. در این نوع همزیستی قارچ تولید میسیلیوم انبوه و متراکمی روی سطح ریشه می کند ولی با این نوع قارچ آلوده شده اند با پوشش متراکمی از ریسه قارچ ها پوشیده شده اند و مستقیم با خاک تماس ندارند. این نوع مایکوریزا از راه افزایش سطح جذب ریشه باعث افزایش تحمل به خشکی گیاه میزبان به خصوص در مناطق خشک می شوند.

مایکوریزای درونی (Endomycorrhizae): در این نوع مایکوریزا آثار قارچی روی ریشه میزبان قابل مشاهده نیست و از نظر ظاهری فرقی بین ریسه های آلوده و غیر آلوده ندارد. هیف این قارچ ها از راه تار های کشنده یا از راه سلول های اپیدرمی ریشه وارد سلول میزبان می گردند. هیف پس از ورود به سلول میزبان تولید شبکه ای می کند که این شبکه از رشته های نازک دو شاخه ای به نام آربا سکول تشکیل شده که دارای ساختاری شبیه اندام های مکنده می باشد تبادل متابولیت ها بین قارچ و سیتوپلاسم میزبان از طریق همین مناطق آرباسکول ها انجام می گیرد. آرباسکول عموما بیست الی چهل درصد حجم سلول را در بر می گیرند پس از مدتی از بین رفته و هضم می شوند. انشعابات میسیلیوم های درونی ساختمان های کیسه مانندی با دیواره ضخیم ایجاد می کنند که به آنها وزیکول می گویند. وزیکول اندام های ذخیره ای مواد غذایی و همچنین شکل پایدار قارچ هستند وجود ساختمان های وزیکول و آرباسکول در این نوع مایکوریزاها سبب شده است که آنها را قارچ های وزیکولار آربا سکولار بنامند.

گوگرد جزو ساختمان شیمیایی بسیاری از مواد حیاتی مانند برخی از اسید های آمینه (سیستئین، متیونین)و ویتامین ها (یامین، بیوتین، اسید لیپوئیک) است. منشا اصلی گوگرد خاک از سنگ های مادری است که در بسیاری از کانی های آن این عنصر به شکل سولفورهای مختلف بویژه آهن، مس و نیکل وجود دارد و پس از تخریب آن ها اکسید شده، با خاک مخلوط می گردند در بعضی از مواد مثلا سنگ های رسوبی، گوگرد بیشتر حالت سولفات وجود دارد. در خاک های معمولی گوگرد به صورت ترکیب های بسیار متعددی است که هیچ یک از آن ها وضع کاملا پایداری ندارند. در معرض تغییرات پی در پی هستند. ماده گوگردی که در مرحله ی نهایی تجزیه بوجود می آید بر حسب نوع ماده آلی در حال تجزیه و شرایط محیطی ممکن است به صورت سولفات و یا سولفور و یا ترکیبات گوگردی فرار مانند متیل مرکاپتان باشد که در بین آن ها آزاد شدن سولفور بخصوص در ضمن تجزیه مواد پروتئینی بیشتر دیده می شود. اکثر موجودات ذره بینی و گیاهان، پس از جذب سولفات آن را به ترکیب های آلی سولفیدریل SH-R تبدیل می کنند که در اغلب موارد در حین تجزیه ی بازمانده این موجودات گوگرد به صورت هیدروژن سولفوره آزاد می شود. این عمل سولفوری شدن و یا به علت تولید ترکیبات بدبو گندیدگی نیز نامیده می شود که انجام آن در شرایط هوازی و بی هوازی مقدور می باشد. باکتری های اکسید کننده گوگرد باکتری هایی هستند که می توانند اکسیداسیون این مواد گوگرد و یا اسید تولید کنند. این باکتری ها عموما گرم منفی هستند و در شرایطی که گوگرد به عنوان تنها منبع انرژی است می توانند رشد کنند. باکتری های اکسیدکننده گوگرد، گروهی از میکروارگانیسم های خاک هستند که برای احیای گازکربنیک به منظور تأمین کربن مورد نیاز خود، گوگرد و یا ترکیبات احیاء شده آن را اکسید کرده و سرانجام تولید سولفات می‌کنند. یون سولفات ضمن تشکیل اسیدسولفوریک که سبب کاهش PH خاک می‌شود، می‌تواند مستقیما مورد مصرف گیاهان نیز قرار گیرد. تیوباسیلوس ها فراوان ترین و مهم ترین انواع این باکتری ها هستند که علاوه بر اسیدی کردن خاک های قلیایی، از جمله میکروارگانیسم هایی هستند که در صنایع، بویژه صنعت نفت کاربرد مفید دارند و داشته، به عنوان یکی از عوامل مهم خوردگی بیولوژیکی نیز معرفی شده‌اند. به طور کلی باکتری های اکسید کننده گوگرد چهار دسته اند: باکتری های اتوتروف، باکتری های فتوتروف، باکتری های میکسوتروف، میکروارگانیسم های هتروتروف.

_باکتری های اتوتروف: باکتری هوازی، گرم منفی و کوتاه هستند. در ایران برای استخراج معادن در صنعت معدن مس استفاده می شود ولی در محیط در لوهل های آب، خوردگی ایجاد می کنند. مهمترین جنس این باکتری ها اسید تیوباسیلوس می باشد. _ باکتری های فتوتروف: بیضی یا خمیده درشت می باشند مانند سه خانواده کروماتیاسه، اکتوتیورودواسپیراسه، کلروبیاسه که در شرایط هستند. کلروفبیوم شرایط میکروآثروفیل را هم می توانند تحمل کنند ولی بی هوازی قادر به اکسیداسیون SH۲ کروماتیوم بی هوازی مطلق است. چون این نوع اکثراً آبزی هستند اهمیت نسبی آن ها در خاک کمتر است. _ باکتری های میکسوتروف: مانند بژیاتوآ که باکتری های رشته ای گرم منفی هستند. باکتری های این جنس به شکل رشته های طویلی متشکله از سلول های کوتاه و مدور هستند. از لحاظ ساختمان ظاهری به سیانوفیسم ها شباهت دارند ولی بر خلاف آن ها فاقد دانه های رنگی می باشند. حرکت آن ها به طریق لغزشی است. محلی اصلی فعالیت این باکتری ها چشمه های گوگردی، آب های آلوده به فضولات و لجنزارها ست. همینطور در بعضی از خاک های هیدرومورف نیز فعالیت قابل توجهی دارند. _ میکروارگانیسم های هتروتروف: علاوه بر باکتری های اتوتروف، بسیاری از میکروارگانیسم های هتروتروف نیز قادر به اکسیده کردن ترکیب های گوگرد می باشند. مثلا سودوموناس و آکروموباکتر و اسفروتیلوس و تیوتریکس می توانند تیوسولفات را به تتراتیونات تبدیل کنند. اکسیده شدن این مواد نتیجه واکنش های فرعی یا منحنی متابولیسم طبیعی این موجودات است و انرژی مورد نیاز آن ها اساسا از مواد آلی تأمین می گردد. بسیاری از قارچ های رشته ای بخصوص گونه های ی از آسپرژیلوس، پنی سیلیوم و میکروسپوروم می توانند گوگرد موجود در بعضی ترکیب های آلی مانند سیستئین، تیوره و تورین را به سولفات تبدیل کنند. بطور کلی هر چند در مقایسه با تیوباسیلوس ها اکسیداسیون گوگرد و سایر ترکیب های آن به وسیله ی هتروتروف ها بسیار کند و بطنی انجام می شود ولی به          علت فراوانی تعداد این موجودات و قدرت سازشی که با محیط و شرایط مختلف آن دارند. نقش آن ها در انجام
                 سولفواکسیداسیون در خاک می تواند قابل توجه باشد.

از دید کشاورزی، اهمیت گیاهان تثبیت‌کننده نیتروژن به‌ دلیل توانایی آن ‌ها در تولید یکی از مواد مغذی حیاتی (یعنی نیتروژن) در خاک است. نیتروژن یکی از سه عنصر مهم در کود NPK است که با N نمایش داده می شود. این سه عنصر به‌ عنوان شاخصه اصلی و تأیید کننده در هر نوع کود کاملی است. اهمیت نیتروژن در رشد گیاه، وقتی که برگ‌ ها به‌اندازه کافی نیتروژن دارند، سرعت فتوسنتز در آن ‌ها به ‌مراتب بالاتر است. به‌همین دلیل است که یکی از مهم‌ ترین علائم کمبود نیتروژن، زردشدن و کمرنگ ‌شدن بخش ‌های سبزرنگ است. با بهره‌گیری از فرآیند تثبیت نیتروژن، می‌ توان بدون استفاده از کودهای شیمیایی، این ماده غذایی مهم را در اختیار خاک قرار داد. برای رسیدن به بهترین نتیجه، بذر حبوبات را با باکتری ریزوبیوم تلقیح می ‌کنند. تثبیت بیولوژیکی نیتروژن خاصیت اختصاصی گروهی از میکروارگانیسم ها بمنظور قابل استفاده کردن نیتروژن مولکولی اتمسفر به نیتروژن قابل استفاده است. کار اصلی تثبیت کننده های ازت، تثبیت ازت هوا و تبدیل آن به ازت معدنی قابل استفاده برای گیاه است. هوای اطراف ما ۰.۷۹ گاز ازت را در خود دارد ولی گیاهان قادر به استفاده از آن نیستند لذا این ازت باید به ازت معدنی تبدیل شود. تثبیت یا در کارخانه های کود سازی با صنعت پتروشیمی با هزینه و انرژی بسیار زیاد صورت می گیرد و یا بدون هزینه به وسیله موجودات ذره بینی خاک که کار کارخانه های کود سازی را انجام می دهند، صورت می گیرد. انواع کود بیولوژیک یا کود زیستی به مواد حاصلخیزکننده ای گفته می شود که حاوی تعداد کافی از یک یا چند گونه از میکروارگانیسم های مفید خاکزی می باشند که ابتدا کشت و تکثیر داده می شوند و سپس به همراه نگهدارنده های خاصی به صورت مایع یا خشک و بسته بندی شده، عرضه می گردند. تثبیت ازت به سه صورت انجام می گیرد که به شرح ذیل است:

_ همیاری (ازوسپیریلیوم): باکتری به نام ازوسپیریلیوم به صورت همیاری با ریشه گیاهان خانواده غلات مثل گندم، ازت هوا را تثبیت می کند. اهمیت تثبیت ازت در این است که بدون آلودگی زیست محیطی، بدون نیاز به صرف هزینه و انرژی می توانیم کود ازته داشته باشیم. کود ازته تقویت خوبی برای حاصلخیزی خاک به شمار می رود و لذا با توجه به مشکلاتی که کودهای شیمیایی دارند، امروزه مصرف کودهای بیولوژیک مورد توجه خاص قرار گرفته اند. _ همزیستی (ریزوبیوم): باکتری به نام ریزوبیوم روی ریشه گیاهان خانواده گلومینوز ایجاد غده یا گره می کند. گیاهانی مانند یونجه، شبدر، نخود، لوبیا، عدس و ماش تثبیت کننده های مهم ازت به روش همزیستی می باشند. باکتری ریزوبیوم در داخل غده یا گره تولید شده بر روی ریشه گیاه، ازت هوا را می گیرد و آن را تثبیت و به NH۳ تبدیل می کند. NH۳ تولید شده به صورت توأمان، هم مورد استفاده خود باکتری و هم مورد استفاده گیاه میزبان قرار می گیرد. مقدار تثبیت به روش همزیستی بسته به نوع باکتری و گیاه میزبان دارد. به طور متوسط از این طرق، تثبیت ازت می تواند بین دویست تا سیصد کیلوگرم در هکتار، انجام پذیرد. _ غیر همزیست (ازتو باکتر): کود میکروبی که به این روش تهیه شده کود ازتو باکتری ست و در شرایطی که کمبود آن وجود داشته باشد، به خاک اضافه می شود. تثبیت کننده های ازت مولکولی

با سابقه ترین و در حال حاضر رایج ترین انواع کودهای زیستی مربوط به تثبیت کننده های ازت است که در سطح جهانی مجموع مقدار ازتی که از این طریق به خاک اضافه می شود حدود ۱۷۵ میلیون تن در سال بر آورد شده است. در چند دهه اخیر با توجه به افزایش جمعیت و تقاضای روز افزون برای مواد غذایی از کودهای شیمیایی به عنوان ابزاری برای نیل به حداکثر تولید در واحد سطح استفاده بی رویه شده که از جمله زیان ها و پیامدهای آن علاوه بر اتلاف سرمایه و خسارت مالی، شامل آلودگی منابع آبی و خاک، به هم خوردن تعادل عناصر غذایی خاک، کاهش بازده محصولات کشاورزی در اثر کمبود یا سمی بودن عناصر، تجمع مواد آلاینده (نیترات) در اندام های مصرفی محصولات زراعی، و بطور کلی به خطر افتادن حیات و سلامتی انسان ها و سایر موجودات زنده بوده است. امروزه رایج ترین کودهای میکروبی عرضه شده در سطح وسیع تجارتی مربوط به باکتری های تثبیت کننده ازت و مهمترین آنها مورد توجه برای استفاده های علمی شامل ریزوبیوم ها در همزیستی با لگومینوزها. فرانکیا با انواعی از گیاهان چوبی غیر لگومینوز. آزوسپریلیوم برای غلات و سیانو باکترها به حالت آزاد و یا همزیست با آزولا برای شالیزارها ست. ریزوبیوم ها در واقع باکتری های ساپروفیت خاکی مستقلی می باشند. تعداد این باکتری ها در خاک بسیار متغیر بوده و بسته به ساختمان خاک، آب خاک و بسیاری از عوامل دیگر ممکن است از صفرتا ۱۰۷ باکتری بر گرم خاک متغیر باشد. هنگامی که ریشه ی گیاه میزبان وجود داشته باشد، تکثیر و کلونی سازی در این باکتری تحریک و تشدید می گردد. جذب اولیه ی باکتری ها به طرف ریشه میزبان به نظر می رسد که به واسطه ی نوعی شیمی گرایی مثبت یا حرکت به طرف یک محرک شیمیایی باشد. اصولا شیمی گرایی یکی از ویژگی های مهم در سازگاری میکروارگانیسم ها محسوب می شود. این ویژگی میکروارگانیسم را قادر می ساز تا مواد غذایی یا سایر مواد شیمیایی را که به نوعی به حال آن ها سودی داشته و یا برای رشد و تکثیر آن ها ضروری اند تشخیص دهند. ریشه های گیاهان، انواعی از اسیدهای آمینه، قندها و اسیدهای آلی را که اغلب نقش مواد مغذی را برای میکروارگانیسم ها از جمله ریزوبیوم ها به عهده دارند ترشح می کنند. تارهای ریشه در اثر حضور ریزوبیوم ها شروع به تجدید رشد، تولید انشعاب و پیچش در انتها می کنند. در واقع ریزوبیوم ها قبل از آنکه به ریشه میزبان حمله کنند، با تولید علائم میتوژنیک سبب تحریک موضعی تقسیم سلولی در کورتکس ریشه می شوند. تقسیم سلولی اخیر سبب پیدایش مریستم گره اولیه و در واقع مشخص شدن موضعی که در نهایت گره در آنجا تشکیل خواهد شد می شود. مراکز دیگری که تقسیم سلولی در آن ها صورت گرفته است به هم پیوسته و گره کاملی را پدید می آورند.

باکتری های فعال در فرآیند کمپوست سازی بصورت هوازی، اختیاری، و اجباری در واکنش شرکت کرده و باعث تجزیه مواد می شوند. باکتری ها نقش مهمی در تجزیه پروتئین ها، کربوئیدرات و قندها داشته و همچنین باعث تثبیت ازت در توده کمپوست می شوند. از نقطه نظر درجه حرارت می توان باکتری ها را به سه دسته مهم سایکروفیلیک، مزوفیلیک، و ترموفیلیک تقسیم نمود که هر کدام از آنها در دامنه خاص درجه حرارت قادر به رشد هستند. باکتری های گروه سایکروفیلیک در دمای ۰ تا ۲۵ درجه قادر به فعالیت هستند. در حالیکه باکتری های مزوفیل در حدود ۲۵ تا ۴۵ درجه سانتی گراد، و باکتری های ترموفیلیک در دمای بالای ۴۵ درجه سانتی گراد قادر به فعالیت هستند. اغلب قارچ ها فعال در کمپوست سازی قادر هستند در رطوبت متغیر به حیاط خود ادامه دهند. PH مورد نیاز آنها بصورت اسیدی است. میزان جمعیت قارچ ها در محیط خشک نسبت به سایر بیشتر موجودات است. مخمرها همان قارچ هائی هستند که قادر به تشکیل میسلیوم نیستند و به صورت تک سلولی زندگی می کنند. اکتنومیست ها حد واسط باکتری ها و قارچ ها هستند که شباهت زیادی به قارچ ها داشته و اندازه آنها بین ۰.۵ تا ۱.۴ میکرومتر متغیر هستند. از مهم ترین ماکرو ارگانیسم ها می توان به نماتد ها، مایت ها، کرم های خاکی، سوسک ها و ... اشاره کرد که باعث افزایش تهویه در کمپوست میشوند. اکتینومیست ها از نظر جمعیت در رتبه دوم بعد از باکتری ها قرار دارند و باعث تجزیه ترکیبات نظیر استروئید ها، فنل ها و سایر ترکیبات آلی می شوند. هوازی بودن با بی هوازی بودن کمپوست تولید شده باعث تغییرات در جمعیت موجودان زنده خواهد شد. میکروارگانیسم ها شامل انواعی از قارچ ها و باکتری هاست که برای تبدیل سری عتر بازمانده های آلی و تولید کمپوست مورد استفاده قرار می گیرند. کمپوست یک کود آلی و حاصل از مجموع تغییر و تبدیل هایی است که روی انواع بازمانده های گیاهی و جانوری در نتیجه توالی فعالیت گروه های مختلف میکروارگانیسم ها بوجود می آید به این ترتیب فرآورده این فرآیند میکروبی می تواند یک کود بیولوژیکی (زیستی) محسوب شود. تولید کود آلی کمپوست به طریق بیوتکنولوژیکی و از کلیه منابع آلی از جمله زباله های خانگی، ضایعات کشاورزی (باگاس نیشکر، ضایعات پسته، چای و کاه و کلش غلات، سبوس برنج و ...) و بازیافت فاضلاب های شهری و خانگی صورت می گیرد. در تولید آلی از اکتیواتورها یا تخمیر کننده های آلی استفاده می شود که شامل قارچ های جنس تریکودرها به عنوان عنصر تلقیح بر روی کمپوست و کود برگی است. گاهی از قارچ ها هومیکولا و آسپریلوس نیز به عنوان اکتیواتور استفاده می شود. این قارچ ها می توانند براحتی و به طور وسیع عمل تخمیر و تجزیه سلولز، همی سلولز، و لیگنین را انجام داده و تولید کمپوست بسیار مفید باشند. باکتری هایی مانند سلولرموناس وسیتوناگا نیز در تهیه کمپوست موثر هستند. شیرابه زباله نیز تولید می شود که برای تقویت خاک و افزایش عملکرد گیاهان بطور معنی داری موثری است. تهیه کمپوست از ضایعات کشاورزی نیز حائز اهمیت است به عنوان مثال اگر مقدار کلش برنج بطور متوسط حدود پنج تن در هکتار باشد با کمپوست کردن آن حدود سی کیلوگرم ازت، پنج کیلوگرم فسفر خالص، پنج کیلوگرم گوگرد، هفاد و پنج کیلوگرم پتاسیم خالص و دویست و پنجاه کیلوگرم سیلیس در هکتار به خاک بر می گردد.

بهتر است نکاتی را در مورد کرم های خاکی تولید کننده ورمی کمپوست بدانید. ورمی کمپوست بطوری که پیشوند این اصطلاح اشاره می دارد نوعی کمپوست تولید شده به کمک کرم های خاکی است که در نتایج تغییر و تبدیل و هضم نسبی بازمانده های آلی در ضمن عبور از دستگاه گوارش این جانوران بوجود می آید. تولید ورمی کمپوست فناوری استفاده از انواع خاصی از کرم های خاکی ست که به دلیل توان رشد و تکثیر بسیار سریع و توانایی قابل توجه برای مصرف انواع مواد آلی زائد، این قبیل مواد غالبا مزاحم را به یک کود آلی با کیفیت بالا تبدیل می کنند. عبور آرام مداوم و مکرر از مسیر دستگاه گوارش کرم خاکی همراه با اعمال خرد کردن، سائیدن، بهم زدن و مخلوط کردن که در بخش های مختلف این مسیر انجام می شود آغشته کردن این مواد به انواع ترشحات سیستم گوارشی مانند ذرات کربنات کلسیم، آنزیم ها، مواد مخاطی، متابولیت های مختلف میکروارگانیسم ها دستگاه گوارش و بالاخره ایجاد شرایط مناسب برای سنتز اسیدهای هومیک در مجموع مخلوطی را تولید می کند که خصوصیاتی کاملا متفاوت با مواد فرو برده شده پیدا کرده است. فرآورده ای که ورمی کمپوست خوانده می شود و از لحاظ کیفی ماده ای آلی با PH تنظیم شده سرشار از مواد هومیک و عناصر غذایی به فرم قابل جذب برای گیاه دارای انواع ویتامین ها، هورمون های محرک رشد گیاه و آنزیم های مختلف است. از لحاظ ظاهری به صورت دانه ای شکل با رنگ تیره، بدون بوی نامطبوع و دارای قابلیت عرضه تجارتی است.وجود صد عدد کرم خاکی در متر مربع قادر به عبور دادن حدود دویست و پنجاه تن خاک در سطح یک هکتار در سال و حفر چهار تا پنج هزار کیلومتر راه و کانال در هکتار در سال است. در ضمن تولید کمپوست کرم ها هم به مقدار بسیار زیاد تکثیر می شوند که پس از جدا کردن کود از این کرمها به عنوان یک ماده غذایی سرشار از پروتئین (۵۴ تا ۷۲ درصد پروتئین بر حسب وزن خشک بدن) و حاوی اسیدهای چرب غیر اشباع (۵/۲ الی ۳ درصد وزن خشک بدن) املاح مفید مانند ید در صنایع مرغداری، پروش ماهی و یا مخلوط کردن در جیره غذایی دام استفاده می شود. مهم ترین گونه مورد استفاده برای تولید ورمی کمپوست ایسنیا فتیدا است که به دلیل سرعت رشد و تکثیر و توانایی کافی برای مصرف انواع مواد آلی زائد بیش از سایر انواع، مورد استفاده قرار می گیرد علاوه بر آن از یک گونه اودریلوس که منشا آن آفریقا ست نیز استفاده می شود، تولید ورمی کمپوست بیشتر با استفاده از گونه های محلی از جنس های متافیر و آمینس انجام گرفته است از ورمی کمپوست فعلا بیشتر در سبزی کاریها، خزانه، و نهالستان ها و به عنوان کود گلدانی برای پروش گیاهان زینتی استفاده می شود. مزایای ورمی کمپوست از این قرار است: افزایش دوام گل های شاخه بریده و تداوم گلدهی گونه های مختلف، تأمین کننده عناصر ریز مغذی مورد نیاز انواع گیاهان، افزایش مقاومت گیاهان بر استرس تنش های محیط و عوامل بیماریزای خاک، بهبود جوانه زنی بذرها و تشدید ریشه زایی قلمه ها، و افزایش رنگ گل ها و طعم و مزه در محصولات کشاورزی.

فسفر یکی از ضروری ترین ماده های مغذی برای رشد گیاهان است. بدون وجود این ماده مغذی عمل فتوسنتز اتفاق نخواهد افتاد. همچنین فسفر نقش بسیار مهمی در تبدیل انرژی دارد و گیاه در طول حیات خود به این انرژی نیاز دارد. جالب است بدانید که برای ساخته شدن پروتئین ها و سایر ترکیبات ضروری در گیاه وجود فسفر امری بسیار مهم است. البته موارد ذکر شده تنها بخش کوچکی از نقش فسفر در گیاهان است. یک گیاه در تمام مراحل حیات خود به فسفر نیاز دارد همچنین این عنصر تاثیر قابل توجهی در کیفیت محصول و رشد گیاه دارد. فسفر برخلاف نیتروژن و گوگرد د ر بالاترین سطح اکسیداسیون قرار دارد. پس از جذب گیاه فسفر به استرهای ساده سفات تبدیل می شود و یا ممکن است از طریق پیروفسفات به فسفاتهای دیگر متصل شود. فسفر یکی از عناصر مهم برای تولید بذر و میوه است و در صورت کمبود فسفرو ازت بالا، تشکیل میوه متوقف می شود. فسفر گسترش ریشه را تقویت می کند. فسفر باعث انتقال انرژی و تقسیم سلولی می شود. در کربن گیری گیاه نقش دارد. باعث گلدهی گیاه و جلو انداختن بلوغ در گیاه می شود. میکرو ارگانیسم های حل کننده فسفات به صورت ساپروفیت در منطقه ریشه (ریزوسفر) فعالیت نموده و با مصرف ترشحات ریشه ترکیبات نامحلول فسفات (مانند تری کلسیم فسفات) را به صورت محلول قابل جذب گیاه در می آورند. این میکروارگانیسم ها با تولید و ترشح اسید های عالی اعم از مالیک، سوکسینیک، پیروپیونیک، لاکتیک، سیتریک، کتوگلونیک، در حلالیت فسفات های معدنی و کم محلول مؤثر می باشند و به علاوه بسیاری از آنها با تولید آنزیم فسفاتاز آزاد شدن فسفر از ترکیبات آلی فسفر دار را موجب می شوند.

انواع کود بیولوژیک یا کود زیستی دارای باکتری و قارچ های مفیدی می باشند که برای اهداف خاصی استفاده می شوند .از این موارد می توان به تثبیت ازت، رها سازی یون فسفات، آهن، پتاسیم و ... از ترکیبات نامحلول شان اشاره نمود. این با کتری ها معمولا در اطراف ریشه گیاه استقرار یافته و به گیاه در جذب عناصرغذایی کمک می نماید. این گونه کودها منشا طبیعی دارند و معمولا از خاک گرفته می گردند. اطلاعاتی جامع در مورد کود بیولوژیک یا کود زیستی را با ما به دست آورید. کود بیولوژیک یا کود زیستی دیگر آلودگی های معمول کود های شیمیایی را ندارد و باعث کاهش آلودگی کود های شیمیایی هم می شود این کودها باعث بهبود ساختمان خاک، افزایش محصول و کاهش بیماری ها می شوند.

کود سبز شامل گیاهی است که آنرا قبل از کاشت محصول اصلی کشت کرده و بعد از مقداری رشد سبزینه ای آنرا به زمین بر می گردانند بدون اینکه از این گیاه محصولی برداشت کنند این گیاه می تواند شامل هر گیاهی باشد غیر از آنهایی که بخش های خشوی دارند یا اثر آللوپاتی بر روی گیاه محصول دار بعدی می گذارند. در اصل کود سبز یک تناوب است که محصول ندارد و برای بهبود باروری و حاصلخیزی خاک و در صورت لگوم بودن تامین کل یا بخشی از ازت مورد استفاده محصول بعدی استفاده می شود به طوری که از نظر رطوبت با محصول اصلی در رقابت نباشد. کود سبز عملا مواد غذایی به خاک اضافه نمی کند، بلکه آن چه را که طی رشد خود از خاک جذب کرده و در خود ذخیره نموده است به خاک بر می گرداند اما در صورتی که از گیاهان تیره بقولات به عنوان کود سبز استفاده شود تمام ازت تثبیت شده را به خاک بر می گرداند. از طرف دیگر کود سبز با جذب و ذخیره مواد غذایی در خود از شسته شدن آنها جلوگیری می نماید. گیاه کودی انتخاب شده باید در زمان گلدهی یا خوشه بستن به زیر خاک برده شود. زیرا که قبل از این زمان، رشد و نمو قسمت های سبزینه ای گیاه کافی نبوده و از برگرداندن آن ماده آلی زیادی به خاک اضافه نخواهد شد. کود سبز به منظور تقویت زمین از لحاظ مواد آلی غذایی مورد استفاده قرار می گیرد که بدین منظور گیاهان، برای مدت زمانی معین در مزرعه کاشته شده و بعد از رشد کافی به زمین برگردانده می شوند.

گاو مقدار زیادی علف می خورد و آنها را خوب جویده وخرد می کند و سیستم گوارش گاو کارایی بیشتر در هضم غذا دارد و در نتیجه کود گاوی تعداد بذر علف هرز کمتری دارد. آزاد سازی عناصر غذایی از کود گاوی تا میزان پنجاه درصد ممکن است بیش از هجده هفته طول بکشد.

کود حیوانی در حقیقت از فضولات حیوانات تهیه می ‌شود که بیشتر از کود گوسفند و گاو و اسب و یا مرغ تشکیل می‌شود. کود حیوانی به علت دارا بودن حجم وسیعی از مود آلی و غذایی باقیمانده که برای غنای خاک بسیار مفید است در طول تاریخ همواره مورد توجه کشاورزان بوده. کود انسانی نیز در رده کود های حیوانی به حساب می ‌آید. در بعضی کشورها از جمله ایران از مدفوع انسانی به عنوان کود در مزارع کشاورزی بهره گیری می گردد.

کود مرغ مخلوطی از کود مرغی خام و مواد بستر نظیر خاک اره، خرده چوب و پوسته برنج می باشد. شرایط مصرف کودهای حیوانی: کودهای حیوانی بلافاصله بعد از مصرف با خاک مخلوط کنید تا از هدر رفتن ازت آن جلوگیری به عمل آید. نزدیک به زمان کاشت گیاه زراعی از کودهای حیوانی به مقدار کمتر استفاده کنید در صورت مصرف زیاد کود حیوانی نزدیک به زمان کاشت مشکلات تأخیر در کاشت بدلیل ایجاد شرایط بسیار مرطوب هم چنین پس از کاشت نیز به سبب آزادسازی آمونیاک می تواند موجب گیاه سوزی در بذور و رشد گیاهچه شود.

انواع کود بیولوژیکی یا کود زیستی شامل کودهای حاوی باکتری یا قارچ می ‌باشند که مفیدترین و موثرترین نوع آن برای کشاورزی کودهای زیستی حاوی باکتری‌ های هوازی هستند. همه جانداران روی کره زمین برای اینکه بتوانند رشد کرده و بقاء نسل داشته باشند نیاز به غذا دارند، که این غذا را به صورت خارجی کسب می‌کنند، گیاهان هم از این امر مستثنی نیستند و برای اینکه رشد کنند به غذا نیاز دارند که در اینجا، کود به عنوان غذای گیاه مطرح می‌ شود. بهتر است این را هم بدانیم که تمامی جانداران چند عامل مهم را جهت زندگی و باروری نیاز دارند این سه عامل شامل آب، غذا و هوا است. غذا برای جوامع انسانی و حیوانی بصورت جامد در اختیار قرار گرفته و جذب می ‌شود چرا که این ها هتروتروف بوده و امکان تجزیه جامدات را دارند اما در گیاهان بحث متفاوت ‌تر است. گیاهان توانایی هضم و تجزیه را ندارند و هر آن چیزی که در آب حل شود می تواند توسط گیاه نیز جذب و مصرف شود.

با این تفاسیر می بایست به این نکته اشاره کرد که چرا گیاهان به انواع کود نیاز پیدا می کنند. از آنجایی که در همه باغات و زراعت‌ ها هدف نهایی، عملکرد و رشد است، و نظام کشاورزی مکانیزه استفاده از فضا را در کشاورزی مطرح کرده که از کمترین فضا به بالاترین بهره‌ وری برسند، باید در این نظام کشاورزی مواد غذایی مضاعفی جهت تأمین نیاز فراهم شود. بنابراین برای رسیدن به این هدف باید غذای کافی در اختیار گیاه قرار دهیم تا به سمت ثبات عملکرد حرکت کنیم. پس برای تأمین غذای کافی برای گیاه لازم است که از کود استفاده کنیم و یا در برخی از خاک ‌ها عناصر موجود در خاک به فرم نامحلول قرار دارند و برای اینکه این عناصر به فرم قابل جذب درآیند باید از بعضی کود های بیولوژیکی استفاده کرد. معنای کشاورزی در دنیا کشاورزی اقتصادی و درآمد بالاست و نه عملکرد بالا (لزوما همیشه عملکرد بالا درآمد بالا به دنبال ندارد). کشاورزی بروز از تمامی پتانسیل ‌های طبیعی به نفع تولید استفاده می‌ کند تا هزینه تولید خود را کاهش دهد. یکی از بهترین راهکار هایی که برای رسیدن به این هدف استفاده می ‌کنند استفاده از کود های زیستی (بیولوژیکی) برای استفاده از عناصر نامحلول موجود در خاک است. با استفاده از این باکتری ها می توان از پتانسیل طبیعی و خدادادی زمین بهره‌ برداری کرد. نکته اینجا ست که اگر قرار باشد فقط از کودهای شیمیایی استفاده شود هزینه تمام شده تولید بسیار بالا رفته و این کشاورزی توجیه اقتصادی ندارد. شاید در کشور جهان سومی چون ایران به واسطه نوسانات قیمتی در بعضی از سالها توجیه مناسبی برای فروش محصول وجود داشته باشد اما این نیست که پس هر سال باید به هر قیمتی به بالاترین میزان تولید دست پیدا کرد. دو دسته بزرگ از کودها که در کشاورزی استفاده می ‌شود، کودهای شیمیایی و بیولوژیکی هستند. حال باید بررسی کنیم که برای گیاهان کود بیولوژیکی بهتر است یا کود شیمیایی. گیاه برای اینکه بتواند مراحل رویشی و زایشی خود را با موفقیت طی کند و بتوانیم از آن عملکرد بالایی را برداشت کنیم، نیاز به مصرف حدود شانزده عنصر شیمیایی دارد. که همه این عناصر در منابع به عنوان عناصر ماکرو و میکرو مطرح هستند. بنابراین هر کودی که بتواند مستقیم یا غیرمستقیم این عناصر را در اختیار گیاه قرار داده و یا آنها را بصورت قابل دسترس در آورد و آسیب‌ های زیست محیطی آن حداقل باشد، می ‌تواند به عنوان کود مناسب در نظر گرفته شود. کود های شیمیایی به صورت مستقیم و کود های بیولوژیک به صورت غیر مستقیم در تأمین عناصر مورد نیاز گیاه می ‌توانند مورد استفاده قرار گیرند. توجه داشته باشید که انواع کود بیولوژیک در چند دسته قرار می‌گیرند که موثرترین آنها از لحاظ تامین غذا برای گیاه، کودهای حاوی باکتری ‌های زنده هستند که آن ها را با نام کود های باکتریایی می شناسند. این میکروارگانیسم ‌ها برای خاک و گیاه بسیار مفید بوده و با فعالیت خود باعث حلالیت عناصر خاک، تنظیم PH و باروری خاک می ‌شوند. توجه داشته باشید که کود های شیمیایی و انواع کود بیولوژیک هر دو برای کشاورزی مفید بوده و در کل مکمل همدیگر برای تأمین نیاز گیاه و عملکرد بالا می باشند. توصیه برخی از کارشناسان بر این است که نباید از کود شیمیایی استفاده کرد، ولی همانطور که در بالا اشاره شد این کار غیر ممکنی است چرا که ترکیبات شیمیایی به عنوان غذای گیاهان هستند که بدون آنها رشد گیاه غیر ممکن خواهد بود. بنابراین نمی ‌توان مصرف انواع کود شیمیایی را در تولیدات گیاهی کنار گذاشت ولی می ‌توان با روش ‌های دیگر مصرف آنها را تا حدود قابل قبولی کاهش داد. در این ارتباط بایستی توجه کرد که این ترکیبات نباید آنقدر بصورت مازاد مصرف شوند که در گیاه تجمع و ذخیره شوند. استفاده بیش از حد آنها می‌ تواند برای گیاه و خاک مضر باشد. بهترین راهکار در این زمینه، استفاده ترکیبی انواع کود بیولوژیکی با کود های شیمیایی است.

در پاسخ این سوال باید گفت که نیاز غذایی گیاهان در برخی از مراحل رشدی بسیار بالا می‌رود که استفاده تنها از کود های بیولوژیکی نمی ‌تواند این نیاز را تأمین کند. بنابراین برای اینکه گیاه رشد خوبی داشته و بتوانیم عملکرد بالایی از آن داشته باشیم استفاده تلفیقی انواع کود زیستی و کود های شیمیایی می ‌تواند گزینه بسیار مناسبی به حساب آید. کشاورزان عزیز توجه داشته باشید که این تفکر نادرست را که می‌توان کود های بیولوژیکی را جایگزین انواع کود شیمیایی کرد و یا حتی بالعکس انواع کود شیمیایی را جایگزین کود های زیستی کرد را از ذهن خود دور کنید. از آنجا که کود های شیمیایی حاوی عناصر ضروری و مورد نیاز گیاه هستند باید آنها را در برنامه باغ ها و مزارع خود استفاده کنید و کود های زیستی (بیولوژیکی) هم به واسطه اینکه باعث حلالیت و جذب بیشتر عناصر شیمیایی شده و مزایای دیگری برای کشاورزی دارند باید این نوع از کودها را هم در کنار کود های شیمیایی مورد مصرف قرار دهید. پس بنابراین برای اینکه به تولید پایدار و منطقی دست یابید باید انواع کود های شیمیایی و کود های بیولوژیکی یا زیستی را بصورت تلفیقی مصرف نمائید.