advertise

بررسی ورمی کمپوست

آشنایی با ورمی کمپوست

کشاورزی سبب شد تا انسان بتواند آرام آرام به زندگی اجتماعی روی آورد و پایه های تمدن امروزی را شکل دهد. در امور کشاورزی گاهی اوقات نکاتی بسیار مهم وجود دارد که بسیار خارق العاده است. تیم پالیز کشت در این مقاله قصد دارد تا به بررسی ورمی کمپوست بپردازد. برای آشنایی با ورمی کمپوست می بایست ابتدا بدانیم ورمی کمپوست چیست و چه مزایا و معایبی دارد. ورمی کمپوست Vermicompost یعنی کود تولید شده به کمک کرم خاکی. معروف ترین کرم کمپوستر ایزینیا فتیدا (Eisenia fetida) نام دارد. حضور کرم خاکی در باغ و مزرعه همواره باعث بهبود کیفیت خاک و حاصلخیزی شده است. وقتی پای صحبت کشاورزان قدیمی و باتجربه بنشینیم از روی تجربه به شما خواهد گفت زمینی که حاوی کرم خاکی باشد خاک خوب و حاصلخیزی دارد. از همه موجودات زنده خاک، کرم های خاکی بزرگترین عضو خاک از نظر وزن هستند. منافع این کرم ها همیشه برای کشاورزان قابل درک بوده است. کشاورزان بعد از اضافه کردن کود به زمین، از دیدن این کرم ها در زمین خود خوشحال می شوند. آن ها کرم خاکی را به عنوان یک نشانه خوب در خاک می دانند، اما به نظر نمی رسد آن ها بدانند که کرم ها نقش بسیار فعال تری در این روند دارند. مهم نیست کدام گونه از کرم خاکی در خاک وجود داشته باشد، همه گونه های کرم خاکی به کیفیت خاک بهبود می بخشند. در یک آزمایش که در دانشگاه پرتوریا انجام شد، در چند گلدان خاک ریختند و در همه آن ها یک گیاه یکسان قرار دادند. به نیمی از گلدان ها کرم خاکی اضافه کردند. نتیجه این بود که آن دسته از گیاهان که کرم خاکی در گلدانشان وجود داشت عملکرد بهتری داشتند. ورمی کمپوست بسته نسبتا کاملی برای تقویت گیاهان است. به طور مثال می دانیم کشاورزان و باغداران برای حفظ آب و رطوبت از جاذب ها و سوپر جاذب ها مانند پرلیت استفاده می کنند.ورمی کمپوست توان بالایی در نگهداشت آب را دارا ست. از خواص منحصر به فرد ورمی کمپوست وجود مواد محرکه رشد گیاهی نظیر ویتامین‌ها به ویژه ویتامین B۱۲ و میکروارگانیسم ‌های هوازی مفید مانند ازتوباکتری ‌ها است. می بایت به این نکته واقف باشیم که وقتی بخواهیم مواد غذایی و سموم دفع آفات نباتی را جهت کشت و کار خود به صورت مجزا تهیه کنیم، در مجموع هزینه های تولید محصولات کشاورزی افزایش می یابد. یکی از خواص جالب ورمی کمپوست آفت کشی طبیعی است. چون کرم های خاکی تنها وسیله دفاعی شان در مقابل حشرات مهاجم ترشح نوعی ماده به نام ورمی واش است. به طور طبیعی مقدار خیلی ناچیز از این ماده ارگانیک در بدن کرم های خاکی همواره ترشح می شود و خواه یا ناخواه در ورمی کمپوست Vermicompost رها می شود و با مصرف کود ورمی در مزرعه این مواد وارد زمین کشت و کار می شوند و محیط زندگی و تکثیر حشرات مانند شته ها را نامناسب می کنند. با بررسی ورمی کمپوست به این نتیجه می رسیم که این ماده آلی، هیچ گونه ماده مضری برای گیاهان ندارد اما کودهای دامی مخصوصا اگر تازه باشند دردسر های زیادی برای گیاهان ایجاد می کنند. به طور مثال پس از مصرف کودهای دامی نپوسیده مواد ازته تجزیه شده و آمونیاک در خاک آزاد می‌شود. افزایش آمونیاک در محیط اطراف ریشه باعث مسمویت گیاه شده و رشد گیاه را تحت تاثیر قرار می ‌دهد. میزان املاح نمک کود های دامی تازه بالا بوده که پس از مصرف، پتانسیل اسمزی در خاک افزایش می ‌‌یابد. افزایش پتانسیل اسمزی جذب عناصر غذایی و آب را برای ریشه سخت خواهد کرد و برای جذب مواد غذایی، ریشه به انرژی بیشتری نیاز دارد. با تیم پالیز کشت همراه باشید تا آشنایی با ورمی کمپوست را به شیوه ای علمی و تخصصی تجربه نمائید.

اثرات ورمی کمپوست بر گیاهان

ورمی کمپوست یک نوع کود آلی هوموسی است که توسط گونه ای خاص از کرم های خاکی تولید می شود. این کود به لحاظ دارا بودن انواع ویتامین ها، هورمون های رشد و عناصر غذایی مورد نیاز گیاه اثرات بسیار مفیدی بر روی رشد و نمو گیاه دارد. این کود دارای بوی مطلوب و فاقد هرگونه آلودگی میکروبی می باشد. ورمی کمپوست Vermicompost عبارت است از کود آلی بیولوژیکی که در اثر عبور مداوم و آرام مواد آلی درحال پوسیدگی از دستگاه گوارش گونه ایی از کرم های خاکی و دفع این مواد از بدن کرم حاصل می گردد. این مواد هنگام عبور از بدن کرم آغشته به مخاط دستگاه گوارش، ویتامین ها و آنزیم ها شده که در نهایت به عنوان یک کود آلی غنی شده و بسیار مفید برای ساختمان و بهبود عناصر غذایی خاک تولید و مورد مصرف واقع می گردد. بنابراین ورمی کمپوست عبارت خواهد بود از فضولات کرم به همراه درصدی از مواد آلی و غذایی بستر و لاشه کرم ها. در مورد مشخصات انواع کرم های خاکی و انتخاب گونه مناسب برای هدف مورد نظر به این نکته اکتفا می کنیم که به طور کلی گونه های مختلفی از این کرم ها یافت می گردند که بسته به موضوع کار و هدف، گونه انتخابی متفاوت خواهد بود. این اهداف می توانند افزایش محصول باشند، یا اینکه افزایش حاصلخیزی و بهبود ساختمان و مدیریت خاک، و یا اینکه تولید مکمل غذایی جهت دام و آبزیان که برای هر یک از این فعالیت ها یک گونه مناسب تر از سایر گونه ها خواهد بود. مناسب ترین گونه برای تولید ورمی کمپوست، گونه Eisenia foetida بوده که به رنگ قهوه ای مایل به قرمز و کوچک تر از کرم های خاکی معمولی می باشد. این کرم دارای دو جنس نر و ماده بوده که کرم های ماده در محل حلقه جنسی وسط بدن خود و پس از جفت گیری، تخم یا کوکون را تشکیل می دهند. کوکون ها به رنگ زرد کهربایی و در داخل آن حدود هفت نوزاد لارو وجود دارد. بنابراین افزایش تعداد کرمها در هر نسل بصورت تصاعد نسبتا هندسی خواهد بود. وزن هر کرم بالغ ۰.۳ تا ۰.۷ گرم و در هر کیلو گرم حدود هزار تا دوهزار نخ کرم وجود دارد. یک نسل این کرم در درجه حرارت بیست و پنج درجه سانتی گراد حدود سه ماه بوده و عمر کرمها بین یک تا دو سال متغیر می باشد. پژوهش های گوناگونی در سراسر دنیا جهت بررسی و مقایسه اثرات ورمی کمپوست بر گیاهان مختلف صورت گرفته که در اینجا به طور مختصر دو نمونه را برای شما بیان خواهیم کرد:
اثرات ورمی کمپوست بر خیار: پس از گذشتن از اواسط دوره، مواد غذایی موجود در تیمار های مخلوط با کود گاوی به حداقل رسید و رشد بوته ها با کندی ادامه یافت، در حالی که در شرایط مساوی، تیمارهای مخلوط شده با کود ورمی کمپوست که از نوعی کرم خاکی با نام ایزینیا فوتیدا کالیفرنیایی تهیه می شود به سرعت رشد و به گل دهی ادامه دادند. در انتهای فصل بوته های خیار درختی که با کود گاوی تغذیه کردند زرد شدند.
اثرات ورمی کمپوست بر ذرت: هنگامی که از کرم خاکی به همراه کود آلی ورمی کمپوست استفاده شد، میزان رشد گیاه ذرت بیشتر از زمانی بود که فقط از کود های شیمیایی مرسوم استفاده شد. در حالیکه با استفاده از کود های شیمیایی هر گیاه بطور متوسط ۵ سانتی متر در هفته رشد کرد، با استفاده از ورمی کمپوست و کرم خاکی هر گیاه بطور متوسط پانزده سانتی متر در هفته رشد کرد.

ویژگی ها و خواص ورمی کمپوست

بیان کردیم که ورمی کمپوست Vermicompost رشد بهتر گیاهان می شود. اما چرا این امر اتفاق می افتد؟ زمانی که پسماندها و یا کود حیوانی از مجزای گوارشی کرم خاکی که دارای ماده ای به نام موکوس که املاحی چون ویتامین ها، مواد معدنی و بسیاری دیگر از مواد مؤثر بر رشد گیاه است موجب می شود که کیفیت و مواد مغذی خاک بالا رفته و همین موجب رشد بهتر و باروری بهتر گیاهان و محصولات شما خواهد شد. جالب است بدانید که علاوه بر پسماند ها بهترین ماده برای تولید ورمی کمپوست کودهای دامی ست.

ویژگی های عمومی ورمی کمپوست

کاهش و نهایتا حذف مصرف کودهای شیمیایی و مواد محرکه رشد خارجی | حاوی سطح بالایی از عناصر ضروری برای رشد گیاهان | افزایش زمان انبارداری محصولات جمع آوری شده با حفظ کیفیت | افزایش مقاومت به استرس ها و تنش های محیطی | تامین کننده عناصر اساسی در ایجاد عطر و طعم در محصولات کشاورزی | تشدید ریشه زایی و رشد قلمه ها | ارتقاء مقاومت در برابر پاتوژن ها و عوامل بیماری زای خاک | افزایش نسبت تبدیل جوانه های رویشی به زایشی.

ویژگی های اختصاصی ورمی کمپوست در گیاهان دارویی و گیاهان تزئینی

افزایش تداوم گلهای شاخه بریده در طی نگهداری در گلفروشی ها | افزایش نسبت اسانس ها و مواد مؤثر در گیاهان دارویی | تداوم گلدهی گونه های مختلف گیاهان تزئینی | بهبود جوانه زنی بذرها | حفظ رنگها و عطر گل ها در طی زمان عرضه | جلوگیری از زرد شدن و ریزش برگ ها.

خواص ورمی کمپوست

بالا بودن میزان عناصر اصلی غذایی در مقایسه با سایز کودهای آلی | قابلیت بالای نگهداری آب و مواد غذایی | عاری از تخم علف های هرز | عاری از باکتری های غیر هوازی، قارچ هاو میکروارگانیسم های پاتوژن | دارا بودن مواد محرکه که رشد گیاهی نظیر هورمون ها | قابل مصرف در پرورش کلیه محصولات کشاورزی | سبک و بدون بو | دارا بودن عناصر میکرو مانند آهن، روی، مس و منگنز | حاوی میکرو ارگانیسم هوازی سفید مانند ازتو باکترها | فرآوری سریع تر از سایر کمپوست ها.

محیط ایده آل برای تولید ورمی کمپوست

در رابطه با بحث محیط ایده آل برای تولید ورمی کمپوست می بایست به این نکته اشاره کنیم که ورمی کمپوست Vermicompost را می توان در تمام فصول و در کل سال تولید نمود. البته شرایط ایده آل بایستی یکسری موارد را دارا باشد. این موارد عبارتند از:

کرم های خاکی در دمای ۵ تا ۴۸ درجه سانتی گراد قادر به زندگی هستند. اما سرعت تولید و تبدیل ضایعات به ورمی کمپوست در دمای بیست تا سی درجه سانتی گراد بهتر انجام خواهد گرفت. برای ایزینیا فوتیدا مناسب‌ترین محدوده دما بین ۱۵ تا ۲۵ درجه سانتی گراد است. با ایجاد سایه ‌بان می ‌توان دمای ورمی کمپوست را به خوبی پائین آورد. توجه به این نکته مهم است که در صورت وجود رطوبت کافی در درون بسترهایی که زیر سایبان است دمای میانگین بستر در همه جای آن بین ۵ تا ۱۰ درجه پائین‌تر از هوای اطراف آن خواهد بود که در پاره‌ای اوقات باید بسیار به این مسئله توجه شود.

میزان رطوبت بستر باید در حدود شصت تا هفتاد درصد باشد و رطوبت بالاتر و پایین تر از میزان فوق، فعالیت کرم ها را کاهش می دهد. بستر کرم ها باید مرطوب نگه داشته شود اما خیس نشود. اجازه ندهید که بارش باران به داخل بستر نفوذ کند. زیرا ممکن است باعث غرق شدن کرم های خاکی شود. در اماکن روباز نیز ممکن است به سایبان یا پوششی از برگ ها نیاز باشد تا بتوان بستر را از خشک شدن در هوای گرم تابستان حفظ کرد.

کرم های خاکی قادر به زندگی در PH حدود ۴.۲ (اسیدی) تا ۸ (قلیایی) و یا بیشتر می ‌باشند. اگرچه برای تولید تجاری بهتر است که PH بستر‌ها را حدود ۷ (خنثی) حفظ کرد. سطوح مختلف PH خاک بستر را بطور مرتب می‌توان با کاغذ لیتموس (تورنسل) و کیت PH بررسی کرد. معمولا آهک و یا کربنات کلسیم را در جهت اصلاح اسیدیته خاک و تنظیم PH به مواد بستر اضافه می‌کنند. همچنین غلظت بالای نمک تشکیل کوکون و وزن بدن کرم ها را کاهش می ‌دهد. بنابراین پس از سپری شدن یک دوره کمپوست، مواد بستر باید در جهت از بین بردن نمک های اضافی شسته شوند. پس از این مرحله مواد در عمق ۲۰ تا ۲۵ سانتی متری بستر قرار خواهند گرفت. آبدهی و شستشو در جهت حذف نمک ‌ها، بوسیله غرقاب کردن برای مدت پنج روز صورت می‌ گیرد. این عمل با زیر و رو کردن مواد بستر در روز سوم بهتر انجام می‌شود. پس از مرحله آبدهی و شستشو رطوبت مواد بستر باید در حد مناسب نگه داشته شود.

چگونگی استفاده از ورمی کمپوست

مقدار استفاده از ورمی کمپوست بسته بر نوع کود و نوع گیاهی که می‌خواهید‌،‌ متفاوت است ولی عموما اینگونه است که برای گلدان ‌های آپارتمانی به عمق دو الی پنج سانتی متر خاک گلدان را با ورمی کمپوست مخلوط باید کرد. برای باغچه ‌ها دو الی سه کیلوگرم کود برای هر یک مترمربع استفاده می گردد. در نظر داشته باشید که به روش خانگی نیز می‌توان تولید ورمی کمپوست کرد تنها کافی ست مکانی برای نگه داری کرم ‌ها درست کنید. این مکان می ‌تواند گودالی در باغچه یا سطل آشپز خانه باشد برای این کار باید موارد لازم مثل کود‌های گاوی یا پوست میوه ‌ها و سبزیجات غیر قابل استفاده را دورن محفظه قرار دهید و روی آن را با پارچه توری بپوشانید تا مانع از بیرون رفتن کرم‌ها یا خورده شدن آن‌ها توسط پرندگان شوید.

روش تولید ورمی کمپوست

ورمی کمپوست نوعی کود ارگانیک یا طبیعی است که با استفاده از کرم خاکی و کود آلی (ارگانیک) تهیه می شود. کرم های خاکی در یک ظرف پر از کمپوست قرار داده می شوند. کودها توسط غذایی که کرم ها می خورند و دفع می کنند بدست می آیند، که ورمی کمپوست نامیده می شود. ورمی کمپوست خاک را غنی سازی می کند و باعث جذب بیشتر سایر مواد مغذی مورد نیاز گیاه برای رشد موفقیت آمیز می شود. همچنین ورمی کمپوست Vermicompost خاک را سبک می کند و به عنوان یک کود طبیعی استفاده می شود. کود ورمی کمپوست از طریق استفاده ی مجدد از ضایعات ارگانیک و طبیعی که به همراه کرم های خاکی، تبدیل به کودهای طبیعی شده اند، بدست می آید. در فرایند تولید کود ورمی کمپوست، از انواع مختلف محصولات رها شده و بلا استفاده مانند باقی مانده ی سبزیجات و کودهای حیوانی و کود مرغی استفاده می شود. ساده ترین روش تولید ورمی کمپوست را برای شما تشریح می کنیم:

هر نوع موادی که به عنوان زیستگاه نسبتا پایدار کرم باشد بستر نامیده می شود. بستر کرم ها باید بر روی سطح صاف و شیب دار بتنی و در سالن یا پوشش گلخانه ‌ای ایجاد شود، بنابراین زمین مسطح بدون سنگ و کلوخ و خرده شیشه را مرطوب نموده و کاملا می کوبند تا سفت شود و یا آن را با بتون به ارتفاع پانزده سانتی متر پوشش می دهند. یک شیب یک تا دو درصد مطلوب است به دلیل اینکه فرایند شستشو آسان ¬تر می شود و تهیه آب کرم ورم واش امکانپذیر می گردد. شیب دار بودن بستر بسیار اهمیت دارد. دلایلی شیب دار بودن بستر از این قرار است: خارج کردن مواد ناشی از شستشوی کودهای مرغی یا کودهای حیوانی تازه که حاوی مقدار زیادی اوره بوده و برای کرمها سمی و کشنده می باشند و یا خارج کردن سایر مواد سمی و مضر | جدا شدن آب مازاد و شیرابه یا پساب از بستر جهت جلوگیری از فاسد شدن بستر | جمع آوری شیرابه از طریق کانال های مخصوص در مخزن و مصرف بخشی از آن ضمن مخلوط نمودن با آب و مصرف بقیه به عنوان کود مایع. شرایط بستر نیز اهمیت خاص خود را دارد. تخلخل مناسب، یکی از نکات بستر است به این سبب که کرم‌ها به اکسیژن نیاز دارند در نتیجه اگر مواد بستر فشرده باشد نفوذ هوا کاهش یافته و تنفس کرم مختل می‌شود. اندازه ذرات، شکل ذرات، بافت ذرات و سختی آن بر میزان تخلخل موثر است. بستر باید قابلیت جذب بالا داشته باشد زیرا که کرم توسط پوست تنفس می کند در نتیجه مواد بستر باید قابلیت جذب آب بالایی داشته باشند. میزان پروتئین و ازت، مناسب باشد زیرا که مواد پروتئین سریع شکسته شده و تولید گرما و اسید می‌ نمایند که زندگی کرم را مختل می‌نماید لذا بستر باید دارای نسبت بالای کربن به نیتروژن باشد.

ایجاد سایبان از جنس آیرون شیت (پلیت) یا پلاستیک گلخانه با پایه ‌های فلزی و یا از جنس حصیر و سرشاخه درخت با پایه های چوبی برای محافظت کرم ها در برابر بارندگی و نور آفتاب. ارتفاع سایبان بسته به شیوه تخلیه مواد آلی، مساحت مزرعه، نوع و جنس سایبان بین دو تا سه متر قابل تغییر است. بهتر است از پلاستیک برای پوشانیدن سطح بستر استفاده نگردد، زیرا لایه پلاستیک باعث افزایش درجه حرارت و جمع شدن گازهای مختلف در بستر می‌شود.

ایجاد پشته ای از کود گاوی نیمه پوسیده به شکل گنبدی به عرض هفتاد سانتی متر، ارتفاع چهل سانتیمتر و طول دلخواه و آبیاری فراوان آن به منظور خروج شیرابه کود. بستری با ابعاد یک متر در یک متر و با ارتفاع چهل سانتی متر به سی کیلوگرم خوراک و ماده بستری نیاز دارد. این مقدار برای هزار تا هزار و پانصد کرم خاکی کافی است که تکثیر شده و عمل کمپوست سازی را از لایه های بالایی آغاز کند. چون کرم های قرمز تمایل دارند که از قسمت های سطحی بستر تغذیه نمایند، عمق بستر نباید بیش از سی تا چهل سانتی متر باشد. اگر بستر عمق بیشتری داشته باشد مواد آلی فشرده و بصورت غیرهوازی تجزیه شده و تولید بوی نامطبوع و مواد سمی می نماید و در نهایت منجر به مرگ کرم ها می گردد.

ایجاد شیار در طول پشته به عمق پانزده سانتی متر و ریختن کرم ها به داخل آن و سپس بر گردانیدن کود روی کرم ها.

جمعیت مناسب کرم جهت تکثیر کرم، دو تا پنج کیلوگرم در مترمربع است و نباید بیشتر از پنج کیلوگرم باشد در جمعیت ‌های کمتر تولید مثل کاهش می یابد زیرا کرم ها کمتر با یکدیگر تماس می یابند. جمعیت مناسب کرم جهت تولید ورمی کمپوست حدود پنج تا ده کیلوگرم در مترمربع می باشد. تولیدکنندگان ورمی کمپوست عموما پنج کیلوگرم در مترمربع استفاده می کنند و با دو برابر شدن جمعیت کرم بستر را نصف می ‌کنند. زمان لازم برای تولید کود آلی در دمای ۲۵ درجه سلسیوس در حدود چهل و پنج تا شصت روز خواهد بود و تقریبا نیمی از وزن پشته تبدیل به ورمی کمپوست خواهد گردید. کرم های قرمز تحت شرایط مطلوب می توانند در یک روز معادل وزن خود تا دو برابر از زباله ها و بستر تغذیه کنند و حدود شصت درصد آن را به کود ورمی کمپوست تبدیل کرده و دفع کنند. پس می توان اینگونه بیان کرد که هر عدد کرم بالغ قادر است در سی روز، ۲۳ گرم ورمی کمپوست تولید نماید. اما بطور متوسط برای بازیافت هر یک کیلوگرم زباله غذایی در طول یک شبانه روز حدودا به دو کیلوگرم کرم خاکی نیاز است. بنابراین مدت زمان لازم برای تولید ورمی کمپوست در بستر بستگی به میزان کرم موجود در پشته ها دارد، نگهداری کرم درون پشته ها به دو منظور صورت می پذیرد: تولید کود آلی | افزایش جمعیت.

آب پاشی پشته بصورت روزانه به اندازه آبیاری چمن به منظور ایجاد شرایط محیطی مناسب برای فعالیت کرم ها و بلع غذا توسط آنها صورت می گیرد. روش مناسب برای آب رسانی به پشته ها استفاده از شلنگ نرم پلی اتیلن شماره شانزده مشکی و نصب آب پاش در سر آن و آبپاشی روی پشته ها است به طوری که رطوبت هر نقطه همیشه در حد هفتاد درصد حفظ شود. زمان بین آب دهی تجربی است و با توجه به میزان رطوبت تعیین می شود. ولی هر نقطه باید حداقل هفته ای دو بار آب داده شود.

پس از گذشت حدود شش هفته ورمی کمپوست برای برداشت کردن آماده می شود. در مزارع ورمی کمپوست پس از سه الی چهار ماه مدفوع کرمی را برداشت خواهند کرد. برای برداشت ورمی‌کمپوست ابتدا باید جداسازی کرم ها از پشته ها انجام شود، برای جداسازی کرم ها از پشته ها لازم است بعد از اندکی هوادهی به بستر و کاهش رطوبت آن با استفاده از غربال دوار برقی که به همین منظور طراحی و ساخته شده است بستر سرند گردد. برای غربال کردن در مزارع کوچک می توان از یک توریی دو میلیمتری گالوانیزه نیز استفاده کرد، به منظور حفظ کرم ها لازم است از ابتدای بستر، هر روز نیم متر از بستر آبیاری نشود تا کرم ها رفته رفته به انتهای بستر مهاجرت نمایند بعد از مهاجرت کرم ها با هوادهی بستر و کاهش رطوبت آن اقدام به سرند نمایید در صورتی که رطوبت بستر زیاد باشد عملیات سرند بسیار مشکل خواهد شد. دستگاه سرند به منظور یکسان سازی دانه ای و جداسازی ناخالصی ها از یک ترکیب استفاده می شود. در مواردی که، در ترکیب مواد نیاز به دانه بندی یکسان اجزای خشک باشد از دستگاه سرند استفاده می شود. سرندها جایگزین الک های سنتی شده و دقت کار را بالا برده، همچنین با استفاده از این دستگاه استفاده از نیروی انسانی به سمت بهینه شدن پیش رفته است.

برای جمع آوری کرم ها می توان با ایجاد یک ماهیچه از کود دامی نیمه پوسیده در کنار پشته ای که دیگر فاقد مواد غذایی لازم برای تغذیه کرم ها ست سبب مهاجرت کرم ها از پشته قدیمی به این ماهیچه گردید و پس از آن اقدام به ایجاد پشته های جدید و انتقال جمعیت کرم به این پشته ها نمود. اگر کرم مجبور به زندگی در میان زباله هایی باشد که خود تولید نموده در این صورت نمی تواند به حیات سالم خود ادامه دهد. بنابراین باید بستر را بطور مرتب عوض کرده و اجازه نداد که مدفوع کرم به ماده ای سمی برای کرم ها تبدیل شود.

پس از انجام سرند، ورمی کمپوست که بصورت ذرات دانه بندی می باشد در کیسه های پلاستیک یک تا بیست کیلوگرمی بسته بندی و به بازار عرضه می گردد، بدیهی است در صورت درخواست متقاضیان می توان نسبت به غنی سازی و استانداردکردن کمیت عناصر غذایی آن بعد از نمونه برداری و تجزیه آن در آزمایشگاه اقدام و آن را برای محصولات گلخانه ای با نیاز مشخص آماده نمود. رطوبت ورمی‌ کمپوست در هنگام بسته بندی نباید بیش از بیست درصد باشد.

نکات تکمیلی در مورد ورمی کمپوست

کود آلی و هر آنچه که باید درباره آن بدانید، اهمیت کشاورزی آلی بر پرورش باغچه شماست؛ این بدین معناست که تأکید این شیوه از کشاورزی بر حفظ و تقویت خاک، گیاهان و حشرات مفید است که به غنی سازی خاک کمک می کنند. این امر با پرهیز از استفاده از کودهای شیمیایی و آفت کش ها و به واسطه استفاده از محصولاتی که به گسترش خاک باغچه و جانوران درون آن کمک می کند به دست خواهد آمد. با دریافتن نظریه کشاورزی آلی، گیاهان از بوم سازگانی متعادل و غنی برخوردار خواهند شد که ماهیتی نزدیک تر به محیط زیست طبیعی آن ها می باشد. ورمی به معنی "کرم" و کمپوست به معنی "کود آلی" است. ورمی‌کمپوست،‌ ضایعات و مواد زائد مثل زباله ‌ها را به خاک و کودی غنی تبدیل‌ می‌‌ کند. کود ورمی کمپوست تقریبا از کرم قرمز ساخته شده و نوعی کود فوق العاده برای گیاهان است زیرا این کود علاوه بر خود کرم حاوی فضولات و اجساد کرم‌ ها نیز هست. کشاورزان ارگانیک تا آنجا که ممکن است باید به زمین خود کرم خاکی اضافه کنند تا حاصلخیزی خاک افزایش پیدا کند و نیتروژن در سطح بالایی بماند، زیرا برای تولید محصولات ارگانیک نباید از کودهای شیمیایی نیتروژن دار استفاده کرد. کرم ‌ها برای خاک بسیار مفیدند زیرا با تغذیه از عناصر داخل خاک و آمیختن آن ها با آنزیم بدن خود به قدرت باروری خاک اضافه می ‌کنند هم چنین با حرکت مداوم در خاک ایجاد حفره می ‌کنند و به گردش اکسیژن در خاک کمک شایانی می ‌کنند. ورمی کمپوست نه تنها از نظر مواد مغذی غنی است بلکه از طریق میکروارگانیسم هایی که خاک سالم را ایجاد و حفظ‌ می‌‌کنند نیز اهمیت دارد. به این دلیل که عموما خاک کمپوست در مقادیر کم ساخته‌ می‌‌شود‌،‌ از ورمی کمپوست Vermicompost اغلب برای سخت‌ ترین و مستحق‌ ترین گیاهان استفاده می‌‌ شود. مخلوط منظم خاک با کمپوست باعث تقویت آن می‌‌شود. ورمی کمپوست با کیفیت دارای بوی کم و طبیعی است و کاملا برای استفاده در محیط داخلی مناسب است. در این قسمت از مقاله برای آشنایی با ورمی کمپوست با ذکر نکات کلی درباره این ماده آلی، به بررسی ورمی کمپوست خواهیم پرداخت.

انواع ورمی کمپوست

انواع ورمی کمپوست

ورمی کمپوست دارای انواع مختلفی ست که بدین شرح می باشد:
_ ورمی کمپوست زباله شهر‌ها: این نوع خاک ورمی کمپوستی مانند کود گاوی و گوسفندی بوده با این تفاوت که بسته بندی کود گاوی و گوسفندی فشرده ‌تر است و تولید مثل کرم ‌ها در کود گاوی افزایش چشمگیری دارد. همه نوع زباله ‌تر شهری و فضولات حیوانی به غیر مواد سنگی،‌ شیشه ‏ای،‌ پلاستیکی، فلزی و گوشتی خام و چربی، غذای این کرم می‏باشد. به همین دلیل اسم دیگر این کرم، کرم آشغال‏ خوار است. در ایران هر شهروند ایرانی روزی هفتصد گرم و هر روستایی روزی سیصد گرم زباله خانگی تولید می‏ کند که هفتاد درصد آن خوراک این کرم می ‏باشد. هر روستایی روزی چهارصد گرم فضولات حیوانی تولید می ‏کند که صد درصد آن خوراک این کرم می ‏باشد. این کرم حداقل معادل وزن خود در روز غذا می‏ خورد و شصت تا نود درصد آن به کود تبدیل می ‏شود و مابقی غذای خورده شده برای تکثیر و افزایش وزن و تعداد کرم مصرف می ‏شود.
_ ورمی کمپوست حاصل از کود‌های گاوی و گوسفندی: از فضولات گاو و گوسفند در اسطبل ‌ها بدست‌ آمده و مدت زمان درست کردن آن حدود دو ماه می‌باشد. در این روش کود‌ ها را پس از خشک و نیمه پوسیده کردن آنها را با آهک و به مقدار مشخصی کرم‌،‌ در ابعاد مشخصی بسته بندی می‌کنند.
_ ورمی کمپوست خاک برگ: این نوع کود از برگ درختان پدید‌ می‌‌آید (برگ هایی که خشک و پوسیده شده اند و ثمری ندارند). تولید مثل کرم ‌ها در این کود بسیار کم بوده اما طول دوره تولید آن کمتر است.

این کود اصلاح کننده خصوصیات فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی خاک بوده و علاوه بر وزن مخصوص کم، فاقد هرگونه بو، میکروارگانیسم های پاتوژن، باکتری های غیر هوازی، قارچ ها و علف های هرز می باشد. ورمی کمپوست علاوه بر قابلیت جذب آب با حجم بالا، شرایط مناسب جهت دانه بندی و قدرت نگهداری مواد غذایی مورد نیاز گیاهان را فراهم می نماید. ورمی کمپوست حاوی عناصر غذایی بسیار غنی به ویژه ازت بوده که به تدریج آنها را در اختیار گیاه قرار می دهد. این کود در مقایسه با سایر کودهای آلی دارای میزان عناصر اصلی غذایی بالاتری است. ورمی کمپوست علاوه بر عناصر ماکرو مانند ازت، فسفر، و پتاسیم که در فعالیت های حیاتی گیاه نقش اساسی دارند حاوی عناصر میکرو مانند آهن، روی، مس، و منگنز نیز می باشد. علاوه بر این با داشتن موادی مانند ویتامین B۱۲و اکسین عوامل محرک رشد گیاه را فراهم می آورند. معمولا نسبت کربن به ازت ورمی کمپوست بین پانزده تا بیست می باشد و طول دانه های خشک آن بین یک تا پنج میلی متر متغیر است.

کود دامی تازه و نپوسیده می تواند مشکلاتی برای رشد و نمو گیاهان زراعی و باغی بوجود اورند. کود دامی تازه در حین پوسیدن در خاک گاز سمی آمونیاک تولید می کند که این کود در ریشه و بذر گیاهان موجب سوختگی می گردد. کود دامی تازه به مقدار زیاد بذر علف هرز دارد این بذر ها با سبز شدن در اطراف ریشه درختان و گیاهان زراعی موجب کاهش قدرت رویش درخت و گیاه زراعی می شوند و در نهایت درخت ضعیف شده و برگ درختان زرد و خشک می گردد. ورمی کمپوست چون برخلاف کودهای دامی ریشه را نمی سوزاند می توان با خیال آسوده تر استفاده کرد تا نیازهای گیاهان به طور کامل برطرف شود. در منابع مختلف میزان مصرف متفاوت ذکر شده است اما به صورت عمومی میزان مصرف به شرح زیر است:

_ برای گل ها و درختچه های باغ و باغچه هر گل بین دو تا پنج کیلوگرم بسته به اندازه و سن (هر سال یکبار باید این مورد را لحاظ نمود).
_ برای زمین های زراعی بین پنج تا چهل تن (۵ تن برای زمین های حاصلخیز و ۴۰ تن برای زمین های فقیر). عموما حدود ده تن در هر سال قبل از کشت توصیه می شود.
_ برای گلدان ها بین بیست الی سی درصد از حجم گلدان می توان ورمی کمپوست استفاده کرد.
_ برای درختان پر بار و بی بار به اندازه سن درخت تا دوبرابر به کیلوگرم مورد استفاده قرار می گیرد.

ورمی کمپوست بهتر است چالکود شود. برای نهال ها موقع کاشت نهال با خاک و ماسه بادی مخلوط و چاله نهال پر شود. برای درختان به صورت چالکود در سایه انداز درخت و ترجیحا محل آبدهی مثل زیر قطره چکان ها در روش آبیاری قطره ای. برای گل ها و درخچه های زینتی هم بهتر است چالکود شود. برای کشت صیفی جات می توان پس از کشت به صورت نواری کنار بوته روی سطح خاک ریخت یا اینکه قبل از لیپر با خاک مخلوط گردد. در گلدان ها نیز موقع عوض کردن خاک می توان ورمی کمپوست را به خاک اضافه نمود.

از ورمی کمپوست می توان برای احیای زمین‌های اطراف راه‌ها و جاده ها، استفاده جهت میکروب کشی خاک، به عنوان کود برای چمن پارک ها‌،‌ زمین بازی فوتبال‌،‌ زمین بازی گلف و ...، احیاء اراضی کشاورزی و تخریب شده، و برای تولید آجر نیز‌ می‌‌توان از خاک کمپوست بهره گیری کرد.

ورمی کمپوست با توجه به نوع مصرف و نوع بسته ‌بندی قیمت‌ های متفاوتی خواهد داشت. همچنین نوع مواد اولیه تشکیل ‌دهنده خاک ورمی کمپوست که می‌‌تواند از کود‌های گاوی و گوسفندی یا از زباله ‌های شهری و یا از برگ خشکیده درختان باشد. ویژگی های خاصی مثل قابلیت نگهداری آب به صورت طولانی که موجب صرفه‌ جویی در مصرف آب می‌‌شود یا استفاده از مواد ارگانیک در فرایند تولید نوع بسته بندی که می‌تواند از جنس کاغذ، پلاستیک، پارچه و ... باشد. ممکن است در یک بسته بندی سه بسته دو کیلوگرمی موجود باشد.

آشنایی با کرم Eisenia foetida

حدود شش هزار گونه کرم خاکی وجود دارد که به سه گروه تقسیم می شوند. برخی از گونه ها در سطح مواد آلی باقی می مانند. یک مثال از این گروه ویگلر قرمز است که به طور گسترده در آفریقای جنوبی برای تولید ورمی کمپوست مورد استفاده قرار می گیرد. گروه دیگر از کرم های خاکی در لایه های بالایی خاک هستند که در خاک حرکات جانبی انجام می دهند. گروه دیگر در قسمت های عمیق خاک زندگی می کنند که برای تغذیه به سطح خاک می آیند و جای حرکت خود را بر روی سطح خاک باقی می گذارند. این کرم، در روز بیش از وزن خود غذا می‏خورد و شصت تا نود درصد آن را به فضولاتی به نام کود کرمی کمپوست تبدیل می‏ کند و این کود دارای حداقل پنج خاصیت زیر است:
_ استفاده از این نوع کود، کیفیت محصولات کشاورزی را نسبت به کود شیمیایی عملا حدود پنجاه درصد و کمیت (تعداد در واحد سطح) آنها را نیز حداکثر چیزی در حدود هفتاد درصد افزایش می‏ دهد، و به علاوه مشکلات مربوط به باقی ماندن کود شیمیایی در مواد غذایی را ندارد.
_ کود ورمی کمپوست ابدا ایجاد علف هرز نخواهد کرد.
_ به این نکته مهم توجه کنید که به سبب فقدان هر نوع مواد شیمیایی، محصول کشاورزی تولیدی با استفاده از این کود، ارگانیک است و قیمت محصول کشاورزی ارگانیک در سطح جهانی، حدود پنج برابر قیمت محصول کشاورزی عادی است. این صنعت با توجه به اینکه در حفظ و استفاده بهینه از محیط زیست و کاهش هزینه ‌های حمل و نقل و دفع زباله ‌ها و فضولات نقش قابل توجهی دارد می ‌تواند در پیشرفت اقتصاد و توسعه پایدار کشور بسیار مفید باشد. در حال حاضر کشورهای کانادا، ایتالیا، ژاپن، فیلیپین، آمریکا و هند کارخانه ‌های زیادی را در زمینه این صنعت و مخصوصا سامانه ‌های بازیافت در ابعاد وسیع به اجرا درآورده اند و از منافع آن بهره مند شده اند. این صنعت در زمینه کشاورزی، باغداری و تولید چای کمپوست کاربردهای فراوانی دارد. هرکشور سالانه میلیون ها تن زباله تولید می کند که منبع بسیار با ارزشی برای تولید ورمی کمپوست و خلق ارزش است. به عنوان مثال هند سالانه ۲۵ میلیون تن زباله تولید می کند که درصد قابل توجهی از آن به کود ورمی کمپوست تبدیل می‌شود. هم اکنون در کانادا هر هفته ۷۵ تن زباله توسط ورمی کمپوست بازیافت می شود. در حال حاضر حدود سه هزار کارخانه تولید ورمی کمپوست در ژاپن وجود دارد که هر یک ظرفیت ده تا پنجاه تن در ماه دارند.
_ بدلیل خاصیت اسفنجی کود تولید شده در نگهداشت آب و آزاد سازی تدریجی آب موجود، از این کود به همراه فناوری خاص، اقدام به بارور نمودن و حاصلخیزی زمین ‏های شوره ‏زار، شیمیایی شده،‌ کوهپایه و غیرقابل کشت می‏ شود.
_ بدون بو بودن ورمی کوپوست یکی از مهم ترین مواردی ست که سبب برتری این ماده آلی نسبت به نمونه های مشابه خود شده است.

سخن پایانی

در انتهای این مقاله تلاش می کنیم تا یک جمع بندی در مورد بررسی ورمی کمپوست را به شما عزیزان ارائه دهیم. ورمی کمپوست Vermicompost می تواند ساختار خاک را بهبود‌ ‌‌بخشد، یک غذای کامل و متعادل برای گیاهان باشد، نگهداری آب در خاک‌های شنی را افزایش‌ ‌‌دهد، مواد مغذی را برای خاک فراهم‌ ‌‌کند، رنگ، طعم، بو و کیفیت گلها، سبزیجات و میوه را بهبود بخشد، تعداد زیادی باکتری مفید فراهم‌ ‌‌کند، و در نهایت هوادهی و زهکشی داخلی خاک ‌های سنگین رس را بهبود‌ ‌‌بخشد. ورمی کمپوست نوعی کود به صرفه و اقتصادی ست که به وسیله کرم‌ ها بوجود‌ می‌‌آید و بر رشد و باروری گیاهان و درختان تاثیر فوق العاده ای دارد این نوع کود را می ‌توان به راحتی حتی در منزل نیز تهیه کرد که هم به دفع بهتر زباله کمک می ‌کند و هم به رشد گیاهان. متخصصان پالیز کشت در خدمت شما عزیان هستند تا بهترین محصولات کشاورزی و باغبانی را تقدیم حضور تان نمایند. این تیم توانسته است بستر بیولوژیک گیاهان را تولید و به باغداران، کشاورزان، گلخانه داران و ... این نوید را بدهد که با استفاده از این نمونه بستر های بیولوژیک، طراوت و شادابی را به گیاهان خود هدیه دهند.