بررسی ورمی کمپوست

کشاورزی سبب شد تا انسان بتواند آرام آرام به زندگی اجتماعی روی آورد و پایه های تمدن امروزی را شکل دهد. در امور کشاورزی گاهی اوقات نکاتی بسیار مهم وجود دارد که بسیار خارق العاده است. تیم پالیز کشت در این مقاله قصد دارد تا به بررسی ورمی کمپوست بپردازد. برای آشنایی با ورمی کمپوست می بایست ابتدا بدانیم ورمی کمپوست چیست و چه مزایا و معایبی دارد. ورمی کمپوست Vermicompost یعنی کود تولید شده به کمک کرم خاکی. معروف ترین کرم کمپوستر ایزینیا فتیدا (Eisenia fetida) نام دارد. حضور کرم خاکی در باغ و مزرعه همواره باعث بهبود کیفیت خاک و حاصلخیزی شده است. وقتی پای صحبت کشاورزان قدیمی و باتجربه بنشینیم از روی تجربه به شما خواهد گفت زمینی که حاوی کرم خاکی باشد خاک خوب و حاصلخیزی دارد. از همه موجودات زنده خاک، کرم های خاکی بزرگترین عضو خاک از نظر وزن هستند. منافع این کرم ها همیشه برای کشاورزان قابل درک بوده است. کشاورزان بعد از اضافه کردن کود به زمین، از دیدن این کرم ها در زمین خود خوشحال می شوند. آن ها کرم خاکی را به عنوان یک نشانه خوب در خاک می دانند، اما به نظر نمی رسد آن ها بدانند که کرم ها نقش بسیار فعال تری در این روند دارند. مهم نیست کدام گونه از کرم خاکی در خاک وجود داشته باشد، همه گونه های کرم خاکی به کیفیت خاک بهبود می بخشند. در یک آزمایش که در دانشگاه پرتوریا انجام شد، در چند گلدان خاک ریختند و در همه آن ها یک گیاه یکسان قرار دادند. به نیمی از گلدان ها کرم خاکی اضافه کردند. نتیجه این بود که آن دسته از گیاهان که کرم خاکی در گلدانشان وجود داشت عملکرد بهتری داشتند. ورمی کمپوست بسته نسبتا کاملی برای تقویت گیاهان است. به طور مثال می دانیم کشاورزان و باغداران برای حفظ آب و رطوبت از جاذب ها و سوپر جاذب ها مانند پرلیت استفاده می کنند.ورمی کمپوست توان بالایی در نگهداشت آب را دارا ست. از خواص منحصر به فرد ورمی کمپوست وجود مواد محرکه رشد گیاهی نظیر ویتامین‌ها به ویژه ویتامین B۱۲ و میکروارگانیسم ‌های هوازی مفید مانند ازتوباکتری ‌ها است. می بایت به این نکته واقف باشیم که وقتی بخواهیم مواد غذایی و سموم دفع آفات نباتی را جهت کشت و کار خود به صورت مجزا تهیه کنیم، در مجموع هزینه های تولید محصولات کشاورزی افزایش می یابد. یکی از خواص جالب ورمی کمپوست آفت کشی طبیعی است. چون کرم های خاکی تنها وسیله دفاعی شان در مقابل حشرات مهاجم ترشح نوعی ماده به نام ورمی واش است. به طور طبیعی مقدار خیلی ناچیز از این ماده ارگانیک در بدن کرم های خاکی همواره ترشح می شود و خواه یا ناخواه در ورمی کمپوست Vermicompost رها می شود و با مصرف کود ورمی در مزرعه این مواد وارد زمین کشت و کار می شوند و محیط زندگی و تکثیر حشرات مانند شته ها را نامناسب می کنند. با بررسی ورمی کمپوست به این نتیجه می رسیم که این ماده آلی، هیچ گونه ماده مضری برای گیاهان ندارد اما کودهای دامی مخصوصا اگر تازه باشند دردسر های زیادی برای گیاهان ایجاد می کنند. به طور مثال پس از مصرف کودهای دامی نپوسیده مواد ازته تجزیه شده و آمونیاک در خاک آزاد می‌شود. افزایش آمونیاک در محیط اطراف ریشه باعث مسمویت گیاه شده و رشد گیاه را تحت تاثیر قرار می ‌دهد. میزان املاح نمک کود های دامی تازه بالا بوده که پس از مصرف، پتانسیل اسمزی در خاک افزایش می ‌‌یابد. افزایش پتانسیل اسمزی جذب عناصر غذایی و آب را برای ریشه سخت خواهد کرد و برای جذب مواد غذایی، ریشه به انرژی بیشتری نیاز دارد. با تیم پالیز کشت همراه باشید تا آشنایی با ورمی کمپوست را به شیوه ای علمی و تخصصی تجربه نمائید.

ورمی کمپوست یک نوع کود آلی هوموسی است که توسط گونه ای خاص از کرم های خاکی تولید می شود. این کود به لحاظ دارا بودن انواع ویتامین ها، هورمون های رشد و عناصر غذایی مورد نیاز گیاه اثرات بسیار مفیدی بر روی رشد و نمو گیاه دارد. این کود دارای بوی مطلوب و فاقد هرگونه آلودگی میکروبی می باشد. ورمی کمپوست Vermicompost عبارت است از کود آلی بیولوژیکی که در اثر عبور مداوم و آرام مواد آلی درحال پوسیدگی از دستگاه گوارش گونه ایی از کرم های خاکی و دفع این مواد از بدن کرم حاصل می گردد. این مواد هنگام عبور از بدن کرم آغشته به مخاط دستگاه گوارش، ویتامین ها و آنزیم ها شده که در نهایت به عنوان یک کود آلی غنی شده و بسیار مفید برای ساختمان و بهبود عناصر غذایی خاک تولید و مورد مصرف واقع می گردد. بنابراین ورمی کمپوست عبارت خواهد بود از فضولات کرم به همراه درصدی از مواد آلی و غذایی بستر و لاشه کرم ها. در مورد مشخصات انواع کرم های خاکی و انتخاب گونه مناسب برای هدف مورد نظر به این نکته اکتفا می کنیم که به طور کلی گونه های مختلفی از این کرم ها یافت می گردند که بسته به موضوع کار و هدف، گونه انتخابی متفاوت خواهد بود. این اهداف می توانند افزایش محصول باشند، یا اینکه افزایش حاصلخیزی و بهبود ساختمان و مدیریت خاک، و یا اینکه تولید مکمل غذایی جهت دام و آبزیان که برای هر یک از این فعالیت ها یک گونه مناسب تر از سایر گونه ها خواهد بود. مناسب ترین گونه برای تولید ورمی کمپوست، گونه Eisenia foetida بوده که به رنگ قهوه ای مایل به قرمز و کوچک تر از کرم های خاکی معمولی می باشد. این کرم دارای دو جنس نر و ماده بوده که کرم های ماده در محل حلقه جنسی وسط بدن خود و پس از جفت گیری، تخم یا کوکون را تشکیل می دهند. کوکون ها به رنگ زرد کهربایی و در داخل آن حدود هفت نوزاد لارو وجود دارد. بنابراین افزایش تعداد کرمها در هر نسل بصورت تصاعد نسبتا هندسی خواهد بود. وزن هر کرم بالغ ۰.۳ تا ۰.۷ گرم و در هر کیلو گرم حدود هزار تا دوهزار نخ کرم وجود دارد. یک نسل این کرم در درجه حرارت بیست و پنج درجه سانتی گراد حدود سه ماه بوده و عمر کرمها بین یک تا دو سال متغیر می باشد. پژوهش های گوناگونی در سراسر دنیا جهت بررسی و مقایسه اثرات ورمی کمپوست بر گیاهان مختلف صورت گرفته که در اینجا به طور مختصر دو نمونه را برای شما بیان خواهیم کرد: اثرات ورمی کمپوست بر خیار: پس از گذشتن از اواسط دوره، مواد غذایی موجود در تیمار های مخلوط با کود گاوی به حداقل رسید و رشد بوته ها با کندی ادامه یافت، در حالی که در شرایط مساوی، تیمارهای مخلوط شده با کود ورمی کمپوست که از نوعی کرم خاکی با نام ایزینیا فوتیدا کالیفرنیایی تهیه می شود به سرعت رشد و به گل دهی ادامه دادند. در انتهای فصل بوته های خیار درختی که با کود گاوی تغذیه کردند زرد شدند. اثرات ورمی کمپوست بر ذرت: هنگامی که از کرم خاکی به همراه کود آلی ورمی کمپوست استفاده شد، میزان رشد گیاه ذرت بیشتر از زمانی بود که فقط از کود های شیمیایی مرسوم استفاده شد. در حالیکه با استفاده از کود های شیمیایی هر گیاه بطور متوسط ۵ سانتی متر در هفته رشد کرد، با استفاده از ورمی کمپوست و کرم خاکی هر گیاه بطور متوسط پانزده سانتی متر در هفته رشد کرد.

بیان کردیم که ورمی کمپوست Vermicompost رشد بهتر گیاهان می شود. اما چرا این امر اتفاق می افتد؟ زمانی که پسماندها و یا کود حیوانی از مجزای گوارشی کرم خاکی که دارای ماده ای به نام موکوس که املاحی چون ویتامین ها، مواد معدنی و بسیاری دیگر از مواد مؤثر بر رشد گیاه است موجب می شود که کیفیت و مواد مغذی خاک بالا رفته و همین موجب رشد بهتر و باروری بهتر گیاهان و محصولات شما خواهد شد. جالب است بدانید که علاوه بر پسماند ها بهترین ماده برای تولید ورمی کمپوست کودهای دامی ست.

کاهش و نهایتا حذف مصرف کودهای شیمیایی و مواد محرکه رشد خارجی | حاوی سطح بالایی از عناصر ضروری برای رشد گیاهان | افزایش زمان انبارداری محصولات جمع آوری شده با حفظ کیفیت | افزایش مقاومت به استرس ها و تنش های محیطی | تامین کننده عناصر اساسی در ایجاد عطر و طعم در محصولات کشاورزی | تشدید ریشه زایی و رشد قلمه ها | ارتقاء مقاومت در برابر پاتوژن ها و عوامل بیماری زای خاک | افزایش نسبت تبدیل جوانه های رویشی به زایشی.

افزایش تداوم گلهای شاخه بریده در طی نگهداری در گلفروشی ها | افزایش نسبت اسانس ها و مواد مؤثر در گیاهان دارویی | تداوم گلدهی گونه های مختلف گیاهان تزئینی | بهبود جوانه زنی بذرها | حفظ رنگها و عطر گل ها در طی زمان عرضه | جلوگیری از زرد شدن و ریزش برگ ها.

بالا بودن میزان عناصر اصلی غذایی در مقایسه با سایز کودهای آلی | قابلیت بالای نگهداری آب و مواد غذایی | عاری از تخم علف های هرز | عاری از باکتری های غیر هوازی، قارچ هاو میکروارگانیسم های پاتوژن | دارا بودن مواد محرکه که رشد گیاهی نظیر هورمون ها | قابل مصرف در پرورش کلیه محصولات کشاورزی | سبک و بدون بو | دارا بودن عناصر میکرو مانند آهن، روی، مس و منگنز | حاوی میکرو ارگانیسم هوازی سفید مانند ازتو باکترها | فرآوری سریع تر از سایر کمپوست ها.

در رابطه با بحث محیط ایده آل برای تولید ورمی کمپوست می بایست به این نکته اشاره کنیم که ورمی کمپوست Vermicompost را می توان در تمام فصول و در کل سال تولید نمود. البته شرایط ایده آل بایستی یکسری موارد را دارا باشد. این موارد عبارتند از:

مقدار استفاده از ورمی کمپوست بسته بر نوع کود و نوع گیاهی که می‌خواهید‌،‌ متفاوت است ولی عموما اینگونه است که برای گلدان ‌های آپارتمانی به عمق دو الی پنج سانتی متر خاک گلدان را با ورمی کمپوست مخلوط باید کرد. برای باغچه ‌ها دو الی سه کیلوگرم کود برای هر یک مترمربع استفاده می گردد. در نظر داشته باشید که به روش خانگی نیز می‌توان تولید ورمی کمپوست کرد تنها کافی ست مکانی برای نگه داری کرم ‌ها درست کنید. این مکان می ‌تواند گودالی در باغچه یا سطل آشپز خانه باشد برای این کار باید موارد لازم مثل کود‌های گاوی یا پوست میوه ‌ها و سبزیجات غیر قابل استفاده را دورن محفظه قرار دهید و روی آن را با پارچه توری بپوشانید تا مانع از بیرون رفتن کرم‌ها یا خورده شدن آن‌ها توسط پرندگان شوید.

ورمی کمپوست نوعی کود ارگانیک یا طبیعی است که با استفاده از کرم خاکی و کود آلی (ارگانیک) تهیه می شود. کرم های خاکی در یک ظرف پر از کمپوست قرار داده می شوند. کودها توسط غذایی که کرم ها می خورند و دفع می کنند بدست می آیند، که ورمی کمپوست نامیده می شود. ورمی کمپوست خاک را غنی سازی می کند و باعث جذب بیشتر سایر مواد مغذی مورد نیاز گیاه برای رشد موفقیت آمیز می شود. همچنین ورمی کمپوست Vermicompost خاک را سبک می کند و به عنوان یک کود طبیعی استفاده می شود. کود ورمی کمپوست از طریق استفاده ی مجدد از ضایعات ارگانیک و طبیعی که به همراه کرم های خاکی، تبدیل به کودهای طبیعی شده اند، بدست می آید. در فرایند تولید کود ورمی کمپوست، از انواع مختلف محصولات رها شده و بلا استفاده مانند باقی مانده ی سبزیجات و کودهای حیوانی و کود مرغی استفاده می شود. ساده ترین روش تولید ورمی کمپوست را برای شما تشریح می کنیم:

کود آلی و هر آنچه که باید درباره آن بدانید، اهمیت کشاورزی آلی بر پرورش باغچه شماست؛ این بدین معناست که تأکید این شیوه از کشاورزی بر حفظ و تقویت خاک، گیاهان و حشرات مفید است که به غنی سازی خاک کمک می کنند. این امر با پرهیز از استفاده از کودهای شیمیایی و آفت کش ها و به واسطه استفاده از محصولاتی که به گسترش خاک باغچه و جانوران درون آن کمک می کند به دست خواهد آمد. با دریافتن نظریه کشاورزی آلی، گیاهان از بوم سازگانی متعادل و غنی برخوردار خواهند شد که ماهیتی نزدیک تر به محیط زیست طبیعی آن ها می باشد. ورمی به معنی "کرم" و کمپوست به معنی "کود آلی" است. ورمی‌کمپوست،‌ ضایعات و مواد زائد مثل زباله ‌ها را به خاک و کودی غنی تبدیل‌ می‌‌ کند. کود ورمی کمپوست تقریبا از کرم قرمز ساخته شده و نوعی کود فوق العاده برای گیاهان است زیرا این کود علاوه بر خود کرم حاوی فضولات و اجساد کرم‌ ها نیز هست. کشاورزان ارگانیک تا آنجا که ممکن است باید به زمین خود کرم خاکی اضافه کنند تا حاصلخیزی خاک افزایش پیدا کند و نیتروژن در سطح بالایی بماند، زیرا برای تولید محصولات ارگانیک نباید از کودهای شیمیایی نیتروژن دار استفاده کرد. کرم ‌ها برای خاک بسیار مفیدند زیرا با تغذیه از عناصر داخل خاک و آمیختن آن ها با آنزیم بدن خود به قدرت باروری خاک اضافه می ‌کنند هم چنین با حرکت مداوم در خاک ایجاد حفره می ‌کنند و به گردش اکسیژن در خاک کمک شایانی می ‌کنند. ورمی کمپوست نه تنها از نظر مواد مغذی غنی است بلکه از طریق میکروارگانیسم هایی که خاک سالم را ایجاد و حفظ‌ می‌‌کنند نیز اهمیت دارد. به این دلیل که عموما خاک کمپوست در مقادیر کم ساخته‌ می‌‌شود‌،‌ از ورمی کمپوست Vermicompost اغلب برای سخت‌ ترین و مستحق‌ ترین گیاهان استفاده می‌‌ شود. مخلوط منظم خاک با کمپوست باعث تقویت آن می‌‌شود. ورمی کمپوست با کیفیت دارای بوی کم و طبیعی است و کاملا برای استفاده در محیط داخلی مناسب است. در این قسمت از مقاله برای آشنایی با ورمی کمپوست با ذکر نکات کلی درباره این ماده آلی، به بررسی ورمی کمپوست خواهیم پرداخت.

ورمی کمپوست دارای انواع مختلفی ست که بدین شرح می باشد: _ ورمی کمپوست زباله شهر‌ها: این نوع خاک ورمی کمپوستی مانند کود گاوی و گوسفندی بوده با این تفاوت که بسته بندی کود گاوی و گوسفندی فشرده ‌تر است و تولید مثل کرم ‌ها در کود گاوی افزایش چشمگیری دارد. همه نوع زباله ‌تر شهری و فضولات حیوانی به غیر مواد سنگی،‌ شیشه ‏ای،‌ پلاستیکی، فلزی و گوشتی خام و چربی، غذای این کرم می‏باشد. به همین دلیل اسم دیگر این کرم، کرم آشغال‏ خوار است. در ایران هر شهروند ایرانی روزی هفتصد گرم و هر روستایی روزی سیصد گرم زباله خانگی تولید می‏ کند که هفتاد درصد آن خوراک این کرم می ‏باشد. هر روستایی روزی چهارصد گرم فضولات حیوانی تولید می ‏کند که صد درصد آن خوراک این کرم می ‏باشد. این کرم حداقل معادل وزن خود در روز غذا می‏ خورد و شصت تا نود درصد آن به کود تبدیل می ‏شود و مابقی غذای خورده شده برای تکثیر و افزایش وزن و تعداد کرم مصرف می ‏شود. _ ورمی کمپوست حاصل از کود‌های گاوی و گوسفندی: از فضولات گاو و گوسفند در اسطبل ‌ها بدست‌ آمده و مدت زمان درست کردن آن حدود دو ماه می‌باشد. در این روش کود‌ ها را پس از خشک و نیمه پوسیده کردن آنها را با آهک و به مقدار مشخصی کرم‌،‌ در ابعاد مشخصی بسته بندی می‌کنند. _ ورمی کمپوست خاک برگ: این نوع کود از برگ درختان پدید‌ می‌‌آید (برگ هایی که خشک و پوسیده شده اند و ثمری ندارند). تولید مثل کرم ‌ها در این کود بسیار کم بوده اما طول دوره تولید آن کمتر است.

حدود شش هزار گونه کرم خاکی وجود دارد که به سه گروه تقسیم می شوند. برخی از گونه ها در سطح مواد آلی باقی می مانند. یک مثال از این گروه ویگلر قرمز است که به طور گسترده در آفریقای جنوبی برای تولید ورمی کمپوست مورد استفاده قرار می گیرد. گروه دیگر از کرم های خاکی در لایه های بالایی خاک هستند که در خاک حرکات جانبی انجام می دهند. گروه دیگر در قسمت های عمیق خاک زندگی می کنند که برای تغذیه به سطح خاک می آیند و جای حرکت خود را بر روی سطح خاک باقی می گذارند. این کرم، در روز بیش از وزن خود غذا می‏خورد و شصت تا نود درصد آن را به فضولاتی به نام کود کرمی کمپوست تبدیل می‏ کند و این کود دارای حداقل پنج خاصیت زیر است: _ استفاده از این نوع کود، کیفیت محصولات کشاورزی را نسبت به کود شیمیایی عملا حدود پنجاه درصد و کمیت (تعداد در واحد سطح) آنها را نیز حداکثر چیزی در حدود هفتاد درصد افزایش می‏ دهد، و به علاوه مشکلات مربوط به باقی ماندن کود شیمیایی در مواد غذایی را ندارد. _ کود ورمی کمپوست ابدا ایجاد علف هرز نخواهد کرد. _ به این نکته مهم توجه کنید که به سبب فقدان هر نوع مواد شیمیایی، محصول کشاورزی تولیدی با استفاده از این کود، ارگانیک است و قیمت محصول کشاورزی ارگانیک در سطح جهانی، حدود پنج برابر قیمت محصول کشاورزی عادی است. این صنعت با توجه به اینکه در حفظ و استفاده بهینه از محیط زیست و کاهش هزینه ‌های حمل و نقل و دفع زباله ‌ها و فضولات نقش قابل توجهی دارد می ‌تواند در پیشرفت اقتصاد و توسعه پایدار کشور بسیار مفید باشد. در حال حاضر کشورهای کانادا، ایتالیا، ژاپن، فیلیپین، آمریکا و هند کارخانه ‌های زیادی را در زمینه این صنعت و مخصوصا سامانه ‌های بازیافت در ابعاد وسیع به اجرا درآورده اند و از منافع آن بهره مند شده اند. این صنعت در زمینه کشاورزی، باغداری و تولید چای کمپوست کاربردهای فراوانی دارد. هرکشور سالانه میلیون ها تن زباله تولید می کند که منبع بسیار با ارزشی برای تولید ورمی کمپوست و خلق ارزش است. به عنوان مثال هند سالانه ۲۵ میلیون تن زباله تولید می کند که درصد قابل توجهی از آن به کود ورمی کمپوست تبدیل می‌شود. هم اکنون در کانادا هر هفته ۷۵ تن زباله توسط ورمی کمپوست بازیافت می شود. در حال حاضر حدود سه هزار کارخانه تولید ورمی کمپوست در ژاپن وجود دارد که هر یک ظرفیت ده تا پنجاه تن در ماه دارند. _ بدلیل خاصیت اسفنجی کود تولید شده در نگهداشت آب و آزاد سازی تدریجی آب موجود، از این کود به همراه فناوری خاص، اقدام به بارور نمودن و حاصلخیزی زمین ‏های شوره ‏زار، شیمیایی شده،‌ کوهپایه و غیرقابل کشت می‏ شود. _ بدون بو بودن ورمی کوپوست یکی از مهم ترین مواردی ست که سبب برتری این ماده آلی نسبت به نمونه های مشابه خود شده است.

در انتهای این مقاله تلاش می کنیم تا یک جمع بندی در مورد بررسی ورمی کمپوست را به شما عزیزان ارائه دهیم. ورمی کمپوست Vermicompost می تواند ساختار خاک را بهبود‌ ‌‌بخشد، یک غذای کامل و متعادل برای گیاهان باشد، نگهداری آب در خاک‌های شنی را افزایش‌ ‌‌دهد، مواد مغذی را برای خاک فراهم‌ ‌‌کند، رنگ، طعم، بو و کیفیت گلها، سبزیجات و میوه را بهبود بخشد، تعداد زیادی باکتری مفید فراهم‌ ‌‌کند، و در نهایت هوادهی و زهکشی داخلی خاک ‌های سنگین رس را بهبود‌ ‌‌بخشد. ورمی کمپوست نوعی کود به صرفه و اقتصادی ست که به وسیله کرم‌ ها بوجود‌ می‌‌آید و بر رشد و باروری گیاهان و درختان تاثیر فوق العاده ای دارد این نوع کود را می ‌توان به راحتی حتی در منزل نیز تهیه کرد که هم به دفع بهتر زباله کمک می ‌کند و هم به رشد گیاهان. متخصصان پالیز کشت در خدمت شما عزیان هستند تا بهترین محصولات کشاورزی و باغبانی را تقدیم حضور تان نمایند. این تیم توانسته است بستر بیولوژیک گیاهان را تولید و به باغداران، کشاورزان، گلخانه داران و ... این نوید را بدهد که با استفاده از این نمونه بستر های بیولوژیک، طراوت و شادابی را به گیاهان خود هدیه دهند.